Onderzoekers hebben vissen meth gevoerd, in naam van de wetenschap

Methamfetamine, ook wel bekend als crystal meth, is een drug waar mensen heel verslaafd aan kunnen raken. Maar vissen net zo goed, hebben onderzoekers ontdekt. Als er meth via afvalwater in hun natuurlijke habitat terechtkomt, kan dat hele ecosystemen verstoren.

Uit experimenten met forellen die aan meth waren blootgesteld, bleek dat deze vissen “tekenen van verslaving en ontwenningsverschijnselen kunnen vertonen” die tot “onverwachte ecologische gevolgen” leiden, aldus een onderzoek dat in het Journal of Experimental Biology is gepubliceerd.

“Een dergelijke besmetting zou het functioneren van hele ecosystemen kunnen veranderen, aangezien er zowel op individueel als collectief niveau nadelige gevolgen zijn,” mailt Pavel Horký, een ecoloog aan de Tsjechische Landbouwuniversiteit Praag die het onderzoek leidde. “De beloning met drugs zou daarnaast de natuurlijke beloningen kunnen overschaduwen die ze normaal gesproken in voedsel of paring vinden.”

Wetenschappers hebben nieuwe methodes ontwikkeld om medicijnen en andere biomarkers uit rioolmonsters te extraheren, waardoor afvalwater is uitgegroeid tot waardevolle bron van informatie over bijvoorbeeld medicijnen of ziektes. Dit soort technieken kunnen gebruikt worden om op grote schaal drugsgebruik in kaart te brengen – ze zijn al ingezet om bevestigd te krijgen dat er op veel plekken in de wereld steeds meer amfetamine wordt gebruikt. Volgens deze nieuwe studie zijn er in sommige gebieden in Tsjechië en Slowakije bijvoorbeeld honderden nanogrammen aan meth per liter in het water gevonden.

Om vast te kunnen stellen of vissen bij dit soort concentraties verslaafd kunnen raken aan stimulerende middelen, bestudeerden Horký en zijn collega's twee groepen forellen. In beide groepen zaten zestig vissen die acht weken in een opslagtank werden geplaatst: de ene groep in een water met dezelfde meth-concentraties als in de vervuilde zoetwaterrivieren, de ander in soortgelijke omstandigheden, maar dan zonder meth.

Nadat ze ongeveer twee maanden in de tanks hadden gezeten, brachten ze de vissen samen in een gedeelde zoetwatertank. De gedrogeerde vissen konden een stuk minder soepel zwemmen dan de cleane vissen, wat erop wijst dat ze ontwenningsverschijnselen als stress of angstklachten hadden. Dit veranderde gedrag duurde ongeveer 96 uur – uit latere biochemische studies van hun hersenen bleek dat dit gelijk liep met een geleidelijke afname in methconcentraties.

Horký en zijn collega’s hadden in de nieuwe tank ook een speciaal gedeelte waarin water zat met ongeveer evenveel meth als in de eerste tank. De forellen die aan de drugs waren blootgesteld zochten dit gebied vaker op dan de controlegroep, ongeacht waar het speciale gedeelte zich precies bevond. Dit wees er volgens het onderzoek op dat de vissen waarschijnlijk verslaafd waren.

“We hadden verwacht dat er wel tekenen van verslaving zouden zijn, maar waren toch behoorlijk verrast door hoe nauw dit uitkwam,” zegt Horký. Er bleek een duidelijke correlatie te zijn tussen het gedrag van de vissen, hun stofwisseling en hun hersenchemie.

“Persoonlijk was ik het meest verrast door het feit dat meth-gebruikers onbewust vissen verslaafd kunnen maken,” zegt hij. Het onderzoek laat inderdaad zien hoeveel onbedoelde invloed mensen kunnen hebben op dieren die om ons heen leven. Horký en zijn collega’s willen op deze vondsten voortborduren door vissen ook in hun natuurlijke leefomgeving te onderzoeken – aangezien dit in een lab was. Dat zou inzichten kunnen opleveren in wat dit soort drugssporen nog meer tot gevolg kunnen hebben.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE US.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.