Mens met blauwe trui en capuchon op
Alle foto's door Latoya van der Meeren voor Broadly

FYI.

This story is over 5 years old.

Identiteit

De reacties die je krijgt als niemand kan zien of je een vrouw of een man bent

“Ik vind het vervelend dat andere mensen ongemakkelijk van mij worden, omdat zij denken dat het kwetsend is. Mij maakt het niets uit, hen kennelijk wel.”

Laatst stond ik op straat te zoenen met mijn geliefde, toen er een paar mensen naar ons floten – ze dachten dat het om twee vrouwen ging. Toen ze dichterbij kwamen, wisten ze dat ineens niet meer zo zeker en vroegen ze aan mijn vriendin: “Ben je nou een man of een vrouw?” Ik was verbijsterd, maar mijn vriendin vertelde dat het wel vaker gebeurt.

Als het niet meteen duidelijk is of iemand een vrouw of een man is, raken mensen vaak verward, en soms worden ze zelfs agressief. In de Netflix-special Nannette vertelt komiek Hannah Gadsby over een moment waarop ze bijna in elkaar werd geslagen – totdat de man in kwestie erachter komt dat Hannah een vrouw is. (Uiteindelijk krijgt ze alsnog een pak slaag omdat hij vermoedt dat ze lesbisch is.)

Advertentie

De stereotiepe ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid, wat het precies ‘is’ en hoe je je daartoe moet verhouden, zijn hardnekkig. Entertainer Billy Porter maakte laatst tijdens de Oscaruitreiking een sterk statement: hij verscheen op de rode loper in een jurk, om te laten zien dat je wel degelijk man kunt zijn terwijl je een jurk draagt.

In onze maatschappij komt er steeds meer ruimte voor genderdiversiteit. De rechtbank oordeelde vorige jaar dat je ook iets anders kunt zijn dan een man of een vrouw. In het televisieprogramma DWDD kondigt Matthijs van Nieuwkerk schrijver Marieke Lukas Rijneveld aan als ‘tafelmens’, in plaats van tafelheer of tafeldame. En sinds december 2017 worden treinreizigers van de NS niet langer aangesproken als ‘dames en heren’ maar als ‘beste reizigers.’

Toch bestaat de onbedwingbare behoefte om te weten of iemand een vrouw of een man is, terwijl dat, bijvoorbeeld door uiterlijk, niet bij iedereen gelijk duidelijk is. Ik vroeg aan vijf mensen (onder wie mijn eigen vriendin) die regelmatig voor een andere sekse worden aangezien wat zij ervan vinden dat de buitenwereld hen zo graag in een hokje wil stoppen.

1552322450615-Latoya-van-der-Meeren-for-Broadly-0009

Emma (25)

Als kind werden mijn tweelingzus en ik vaak uitgescholden voor manwijf. Op het plein waar we speelden vroegen kinderen of we onze broek naar beneden konden trekken. Ze wilden weten of we een piemeltje hadden. We leken niet op de andere meisjes, maar op de jongetjes. We droegen stoere kleding en hadden kort haar. Ik vond het vervelend dat we niet konden spelen zonder gestoord te worden.

Advertentie

Tegenwoordig word ik vooral tijdens mijn werk in de horeca aangesproken als ‘meneer’. Vaak ontstaat er aan tafel verwarring over mijn geslacht. Ik zie dat mensen elkaar aantikken en hoor gefluister zoals: “Oh shit, volgens mij is het een vrouw.” Ik vind het vervelend dat andere mensen ongemakkelijk van mij worden, omdat zij denken dat het kwetsend is. Dat vullen ze voor mij in. Mij maakt het niets uit, hen kennelijk wel.

Soms komt het juist goed uit dat mensen denken dat ik man ben. Toen ik met mijn vriendin naar een seksclub wilde, zei de portier tegen haar dat ze volgende keer hakken en een jurk moest aantrekken. Terwijl ik met mijn gympen en broek wel naar binnen had gemogen, omdat hij dacht dat ik een man was.

Door al die opmerkingen ben ik weleens gaan twijfelen of ik niet in het verkeerde lichaam geboren ben. Dat is niet zo: ik voel me vrouw, alleen hecht ik weinig waarde aan zogenaamd vrouwelijk gedrag en vrouwelijke kleding. Het had me niks uitgemaakt als ik als man was geboren. Waarschijnlijk had ik me precies hetzelfde gedragen en gekleed als ik nu doe. Ik vind het wel extra leuk dat ik als vrouw vaak als bijzonder word gezien, terwijl ik als man gewoon normaal was geweest.

1552322530219-Latoya-van-der-Meeren-for-Broadly-0019

Noor (36)

Ik voel me geen man of vrouw, dus ik vind die verwarring over ‘wat ik nou ben’ wel fijn. Dat voelt voor mij als een bevestiging dat ik me er tussenin bevind. Als ik mijn lange zwarte jas draag word ik altijd als vrouw aangesproken. Dat vind ik prima, maar ik draag die jas nooit voor langere tijd. Ik hoef niet de hele tijd ‘mevrouw’ te horen.

Een paar jaar geleden werkte ik op een kinderpsychiatrische afdeling. Een jongetje keek me aan en zei: “Gek type, ben je nou een man of een vrouw?” Dat deed pijn. Ik denk omdat het duidelijk laat zien dat kinderen niet wordt geleerd dat je ook iets anders kunt zijn dan een man of vrouw.

Advertentie

Als ik mezelf in een hokje stop, doe ik dat meestal voor anderen. Laatst was ik in Düsseldorf en stond ik met een vriendin te wachten bij de vrouwen-wc. De toiletjuffrouw keek me vies aan en zei: “Deze wc is voor dames.” Ik antwoordde dat ik een dame ben. Dat vond ik vervelend – ik vind het niet fijn om het zo te moeten benadrukken. Ze bleef me vies aankijken. Of ze dacht echt dat ik een jongen was, of ze snapte me gewoon niet.

Dat gebeurt vaker. In bepaalde groepen van wat jongere heteromannen voel ik me soms niet prettig. Het komt weleens voor dat ze zich ongemakkelijk gedragen, dan gaan ze ineens heel overdreven macho doen. Ik denk dat ze zo’n stoer type als mij niet kunnen plaatsen. Gelukkig krijg ik vaker van mensen te horen dat ze me juist een coole chick vinden.

1552322566861-Latoya-van-der-Meeren-for-Broadly-0005

Eelke (23)

De eerste keer dat ik als man werd aangesproken, was ik verbaasd. Ik hoorde een jongen ‘hij’ zeggen. Ik dacht: huh, hoe kom je erbij? Ineens stond ik aan het andere kant van het spectrum.

Ik vind het irritant dat er een bepaalde verwachting heerst rondom vrouw-zijn. Waarom mag ik niet én meisje zijn én stoere kleding dragen? Daardoor ben ik bewust bezig met hoe ik me kleed. Als ik kleding van mijn broer aan heb, weet ik wat ik kan verwachten. Sommige dagen wil ik expres benadrukken dat ik een meisje ben en draag ik jurkjes. Het voelt dan meer als een verkleedfeestje.

Toen ik op festivals werkte, werd mij vaak gevraagd om dingen te tillen, terwijl aan een meisjesachtig meisje werd gevraagd of ze mails kon beantwoorden. Ik vind die rolverdeling stom, maar op zo’n moment ben ik blij dat ik niet als meisjesachtig word gezien – die taken vind ik leuker.

Advertentie

Dat mijn naam voor zowel mannen als vrouwen kan worden gebruikt zorgt voor extra verwarring. Bij twee sollicitatiegesprekken dachten ze dat er een jongen zou komen. Toen ik binnenkwam zeiden ze: “Hey gast,” en keken ze me vervolgens ongemakkelijk aan. Ik denk dat het bij sollicitaties helpt dat je een man bent. Het is toch een beetje dat ‘one of the guys’-verhaal, dat je ergens inrolt. Later zag ik dat vrouwelijke sollicitanten minder joviaal werden begroet. Ook las ik laatst over een onderzoek waaruit blijkt dat zakelijke mails die worden afgesloten met een vrouwennaam minder serieus worden genomen. Ik vind dat een pijnlijk feit, maar daar heb ik dan wel weer geluk mee.

1552322614749-Latoya-van-der-Meeren-for-Broadly-0024

Mozes (22)

Ik was achttien toen ik de jurken van mijn oma in de kast zag hangen. Ik vond ze zo mooi dat ik ze ook ging dragen. Eerst tijdens het uitgaan; ik merkte dat ik veel vrijer kon dansen als ik me als vrouw kleedde. Daarna ook in het dagelijks leven. Mijn ene oma vond dat helemaal goed, alleen mijn andere oma heeft er problemen mee. Zij vindt dat ik me óf als man moet kleden óf in transitie moet gaan.

Dat is wat veel mensen als eerste aan me vragen, of ik een vrouw wil zijn. Dat is niet zo. Ik wil man blijven, alleen ik voel me comfortabeler als ik jurken en hakken draag. Sinds ik me zo kleed, ben ik zekerder geworden over mijn uiterlijk.

Ik vind het fijn om als vrouw te worden gezien omdat de associaties anders zijn. Vrouwen zijn eleganter. Ik voel meer bij die vrouwelijke associaties, en vind het leuk om te koorddansen op de dunne lijn tussen mannelijkheid en vrouwelijkheid.

Advertentie

Op het vlak van daten is het wel lastig. Mensen gaan er vaak van uit dat ik gay ben, terwijl dat niet zo is. Als ik een meisje probeer te versieren, krijg ik vaak te horen dat ze een man wil die er ook uitziet als een man. Om sjans met iemand te krijgen, moet ik dat soort aannames eerst zien te doorbreken. Tegenwoordig ga ik daarom vaker uit zonder beha – die draag ik omdat de kleding beter valt – om dichter bij dat mannelijke te komen wat voor veel mensen belangrijk is.

Mijn vrienden accepteren me zowel als man en als vrouw. Ik zie om me heen dat het steeds meer geaccepteerd is om te zijn wie je wil. De vraag hoe ik wil worden aangesproken laat zien dat mensen bereid zijn mij te willen begrijpen. Ze willen weten hoe ze het beste met mij kunnen omgaan.

1552322666667-Latoya-van-der-Meeren-for-Broadly-0030

Roos (24)

Sinds ik mijn haar heb afgeschoren word ik regelmatig als man aangesproken. Kennelijk wordt lang haar nog steeds gezien als iets vrouwelijks. Met mijn langere haar werd ik vaak nagefloten en voelde ik me minder veilig op straat. Als ik nu in een donker steegje loop voel ik me veiliger. Het is gek om zoiets van beide kanten te kunnen ervaren, alleen omdat ik nu kaal ben.

Ook is het fijn dat ik altijd naar de mannen-wc kan. Als ik zie dat de rij bij de vrouwen te lang is, loop ik door naar de mannen. Daar ben ik nog nooit geweigerd.

Toch is het niet altijd leuk om als man te worden aangezien – mannen worden soms op een andere manier benaderd. Toen ik laatst naar de supermarkt liep, riep een groep jongens: “Hey flikker”. Pas toen ze schreeuwden: “Hey kankerflikker, waarom loop je door?” realiseerde ik me dat het voor mij was bedoeld. Ze gooiden een flesje water naar me en bekogelden me met snoep. Ik denk dat het niet was gebeurd als ze wisten dat ik een vrouw ben. Ik ben doorgelopen, maar ik heb me twee maanden onveilig gevoeld in mijn eigen buurt.