In de docu 'Sex Sirens' zie je dat ballroom veel meer is dan alleen vogue

Een jaar geleden wonnen regisseurs Max Kutschenreuter en Poppy Sanchez de VICE x IDFA documentaire-pitch, met hun idee om een documentaire te maken over de Nederlandse ballroom-cultuur. In Sex Sirens volgen ze vier leden van onder meer het Amsterdamse House of Vineyard die openhartig vertellen over hun persoonlijke struggles, technieken op de runway en hun leven binnen de ballroomscene – hun gekozen familie. Vlak voor de première spraken we Max over het maakproces, de uitdagingen voor de ballroomgemeenschap en wat een Sex Siren eigenlijk is.

VICE: Hoi Max! Even om te beginnen: wat is Sex Siren?
Max Kutschenreuter: Sex Siren is een verleidingscategorie op balls. Bij Sex Sirens is het niet de bedoeling dat je danst – er kunnen wel elementen van dans in zitten, maar je verkoopt je zelfverzekerdheid over je lichaam, je sexyness. Als je danst, kun je zelfs door de jury gechopt worden.

Waarom wilden jullie hier een documentaire over maken?
Ik ga al vrij lang als bezoeker naar balls in Berlijn. Je hebt daar het House of Angels, dat ook de categorie ‘Sex Siren’ doet. Toen ik dat voor het eerst zag, werd ik compleet weggevaagd. De artiesten gooien alles in de strijd om de jury te verleiden. Het is waanzinnig empowering en bevrijdend om iemand zo zelfverzekerd in z’n eigen sensualiteit en seksualiteit te zien. Toen ik Poppy Sanchez meenam naar zo’n ball, stelde ze meteen voor om er iets mee te doen.

Hadden jullie meteen een doel voor ogen?
Nee, we wilden in eerste instantie korte sfeerbeelden maken. We hadden al wel wat contacten met verschillende Sex Sirens, maar pas op het Nederlands Film Festival werd het idee omgedoopt tot documentaire. Ik had het idee spontaan gepitcht bij VICE. Zodoende kwamen we bij de IDFA-pitch, en die wonnen we. We hebben bewust gekozen om ons louter op Sex Sirens te richten en niet op voguing. Dat gebeurt al zo vaak, en we wilden niet weer de hele cultuur uitleggen, zoals in veel mainstream media gebeurt. Het moet een film voor de ballroomgemeenschap zijn.

Heb je zelf weleens meegedaan met een ball?
Ja, ik loop soms mee op balls. Ik doe vaak drag en vogue old way, maar meer in de Kiki-scene, dat is wat kleinschaliger. Sex Siren zelf doe ik nog niet. Het lijkt me wel heel leuk, maar ik ben er nog niet zelfverzekerd genoeg voor.

Hoe is de ballroomscene eigenlijk ontstaan in Europa?
De oorsprong ligt in Harlem, in de jaren tachtig. In de eerste plaats uit noodzaak voor zwarte en Latijns-Amerikaanse gays en transvrouwen uit New York die geen veilige plek hadden, en die ook binnen de dragscene gediscrimineerd werden. Zij wilden hun eigen wedstrijden organiseren. Los van de balls zijn er structuren gemaakt: je kunt onderdeel worden van een huis – je ‘gekozen familie’ – dat wordt geleid door een moeder of vader. Door de film Paris is Burning en Madonna met haar nummer Vogue bereikte het de massa en werd het een hype. Uiteindelijk zijn er Amerikanen overgekomen naar Europa, volgens mij in eerste instantie naar Parijs.

Hoe hebben jullie de vier mensen die je volgt in de docu gevonden?
Via de Amerikaanse Amber Vineyard. Zij is een van de eerste vrouwen die Sex Siren naar Europa heeft gebracht en is de moeder van House of Vineyard in Amsterdam. Ze heeft de Europese gemeenschap een beetje ‘gebaard’ zeg maar. Via Amber en mijn eigen gemeenschap in Berlijn kwamen we uiteindelijk tot een selectie van vier karakters.

Wat dreef hen om Sex Siren te doen?
Wat ik mooi vond, was dat ze allemaal iets wilden terugpakken wat in hun dagelijks leven van ze wordt afgenomen. Voor Thorn was dat het uiten van hun eigen gender zonder geseksualiseerd te worden, voor Perry was het meer een politiek manifest over kleur – dat zwart zijn ook een schoonheidsideaal kan zijn, omdat ook op balls vaak nog steeds de voorkeur uitgaat naar lichtgekleurde deelnemers. CC Mariah wil zich haar eigen seksualiteit toe-eigenen zonder slet te worden genoemd, en voor Azarro gaat het over zijn struggle als jonge gay man en z’n verhouding tot zijn ouders en familie.

Welk moment heeft je het meest geraakt?
Thorns verhaal ontroerde me enorm. Als hen zich niet empowered voelt, voelt hen zich onzichtbaar: the political is personal and the personal is political. Dat is Sex Siren ook, je treed op voor niemand. Je moet niet willen optreden, je doet het voor jezelf.

Ik kan me voorstellen dat het ook moeilijk kan zijn om bij jezelf te blijven.
Tijdens het filmen zei Azarro dat toen hij begon met balls lopen, hij niet wist wat hij aan het doen was, maar het blijkbaar werkte. Vervolgens merkte hij dat-ie dingen aan het imiteren was. Niet per se wat hij zelf mooi of sexy vond, maar waarvan hij dacht dat de jury dat zou vinden. Dit hoor je heel vaak. Ook CC Mariah had dat in eerste instantie heel erg. Inmiddels verliest ze soms omdat de jury wil dat ze meer met haar kont schudt, maar ze daar niet op ingaat. Ze verliest liever dan dat ze niet zichzelf is. En dat moet ook, je moet bij je eigen sensualiteit blijven.

Wat was de grootste uitdaging tijdens het maken van de film?
Het balanceren tussen wat de scene wil zien en wat het brede publiek wil zien. Het was voor ons heel belangrijk om dat goed te doen. Je merkt gewoon dat deze gemeenschap vaak wordt uitgebuit. Het bekendste voorbeeld daarvan is Madonna, die met het nummer Vogue de ballroomscene op de kaart zette, terwijl ze als witte vrouw amper in de scene was geweest. Ze huurde dan wel wat dansers uit de scene in, maar liet hen ook weer heel makkelijk vallen. Ik denk ook aan mensen die één keer Paris is Burning hebben gezien en daarna claimen dat ze de ballroomscene kennen. Het gebeurt gewoon te vaak dat zij niets teruggeven aan de gemeenschap die historisch gezien niet enorm kansrijk was. Een Netflix-serie als Pose doet het wel goed: zij hebben een gigantisch aantal transgender personen in hun cast, en er zitten mensen uit de jaren tachtig-scene in het schrijversteam. Het is een soort wisselwerking: we willen ons wel aan de wereld laten zien, maar we willen niet uitgebuit worden omdat mensen ons zo cool vinden.

Wat staat er voor jou en Poppy op de planning?
We werken samen aan de serie Sex School. In Duitsland heeft dat al de nodige buzz opgeleverd, maar je moet het zien als expliciete seksuele voorlichting. Een beetje zoals Spuiten en Slikken, maar dan voor volwassenen. Ook maken we erotische films voor Erika Lust , werk ik aan een webserie over online daten en ben ik bezig met een podcast die in het verlengde zal liggen van Sex Sirens. Zeg maar een ongeremd nagesprek, omdat ik het interviewproces zo fijn vond.

Dankjewel Max!

‘Sex Sirens’ gaat vandaag in première in het EYE Filmmuseum, en is vanaf morgen te zien op onze site en YouTube-kanaal. De documentaire wordt op 8 december ook uitgezonden op VICE TV, en is ook in verschillende Nederlandse steden te zien op het International Queer & Migrant Film Festival.