Moet je je zorgen maken als je de morningafterpil te vaak slikt?

Verschillende onderzoeken tonen aan dat Amerikaanse tieners de afgelopen tien jaar meer dan twee keer zo vaak de morningafterpil slikken. In principe is dit fantastisch: geen ongeplande baby's en een totale controle of je je wel of niet voortplant – dit alles voor het luttele bedrag van 15 à 20 euro en een bezoekje aan de apotheek. Maar onderzoek heeft laten zien dat jongeren de morningafterpil steeds meer zien als een vorm van anticonceptie. In plaats van de pil of condooms gebruiken ze steeds vaker de morningafterpil om zichzelf tegen zwangerschap te beschermen.

Alhoewel ongeveer ieder ander mogelijk anticonceptiemiddel minder duur en gemakkelijker in gebruik is, is de culturele verschuiving die er plaatsvindt van 'nood'-anticonceptie naar 'nood-maar-voorkomelijk', begrijpelijk. Zo stelt Google me gerust dat de morningafterpil 100 procent betrouwbaar is. Topuniversiteitenlaten zien dat de positieve kanten veel zwaarder wegen dan de negatieve bijeffecten en onderzoek benadrukt dat je het zo vaak kunt gebruiken als je wilt, zonder serieuze bijwerkingen. Toch wordt de morningafterpil al jaren geplaagd door hardnekkige geruchten. De pil wordt gezien als een veroorzaker van bloedproppen, kanker, hartklachten en – door de pro-lifebeweging – als abortusmiddel, en online wordt angstig gespeculeerd dat vrouwen later moeilijker zwanger kunnen worden. Deze bezorgdheid komt voor het grootste gedeelte door de enorme hoeveelheid hormoondosering van de morningafterpil: een dosis van een noodpil (van bijvoorbeeld EllaOne of Norlevo) bevat 1,5 mg levonorgestrel – en dat is zo'n 12-13 keer de hormonale dosis van een normale anticonceptiepil. Aangezien veel vrouwen hormonale anticonceptie wantrouwen, is het begrijpelijk dat voor veel vrouwen 'veel hormonen' een synoniem is voor 'het ruïneren van mijn leven'. Misschien behoor jij tot een van de gelukkige vrouwen die een morningafterpil heeft genomen en zich herboren voelde - of misschien veranderde je net als ik drie maanden lang in een opgeblazen, uitgeputte, emotionele rampentoestand, aangevuld met een fijne dosis van depressies, angstaanvallen en vermoeidheid. Of je hebt het nog zwaarder gehad dan ik - zoals een gebruiker op drugs.com, die vertelde dat het haar "zo ongelooflijk ziek maakte dat [ze] niet meer kon functioneren," en haar "organen het leken te begeven." Als de noodpil je in een zielig hoopje mens verandert, wat zal het effect dan zijn als je het meerdere keren per maand neemt? Is er echt geen sprake van bijwerkingen zoals wordt beweerd – hoe vaak je het ook gebruikt – of zijn sommige zorgen over de morningafterpil terecht? "Al de geruchten die je hoort [over de morningafterpil] zijn totaal niet waar," zegt Dr. Charlotte Wilken-Jensen, hoofd van de afdeling gynaecologie en verloskunde in het Hvidovre-ziekenhuis in Denemarken. "Op alle bijschriften van de morningafterpil wordt geadviseerd om het maar een keer per cyclus te nemen, maar eigenlijk kan je het altijd gebruiken als je onveilige seks hebt gehad. Natuurlijk vergroot frequent gebruik het risico op bijwerkingen." Het woord 'bijwerkingen' schrikt mensen in het algemeen niet af - maar hoe zit het die vreselijke ik-kan-nooit-meer-zwanger-worden-aantijging, die je op allerlei fora op het internet tegenkomt? "De morningafterpil heeft absoluut geen invloed op het wel of niet zwanger worden later in je leven," verzekert Dr. Wilken-Jensen. "Maar de bijwerkingen van de hormonen - misselijkheid, duizeligheid en je niet lekker voelen - veranderen je kwaliteit van leven simpelweg omdat je je niet goed voelt. Een depressie is een andere grote bijkomstigheid. Het is op geen enkele manier prettig." Nee, je maandenlang als een slaperige, chagrijnige walvis voelen is inderdaad niet prettig – en dan heb je het alleen nog maar genomen als je fris als een hoentje bent. Mocht je het moeten nemen na een avondje van gin-tonics en lijntjes, dan is er de kans dat die flinke hoeveelheid hormonen minder werkzaam is, omdat je al een kater hebt. "Onveilige seks na overmatig drank- en drugsgebruik is een bekend probleem," verzucht Dr. Wilken-Jensen. "Gelukkig hebben de substanties geen invloed op de bijwerkingen op de lange termijn, maar de kans is groot dat je moet overgeven en dat je maag vreselijk voelt vanwege de drank of drugs. En dat heeft wel degelijk invloed op hoe de pil werkt: als je moet overgeven of diarree hebt dan is de pil minder effectief, of krijgt het überhaupt niet de kans om zijn werk te doen omdat het het lichaam al uit is. Maar verder is er geen wisselwerking tussen drank of drugs en de morningafterpil bekend." Maar hoe zit het met die andere angsten, zoals bloedproppen of hartkwalen? Op veel merken van orale anticonceptiemiddelen tref je nog steeds aan dat bloedproppen en hartkwalen mogelijk een probleem kunnen worden als je al een familiegeschiedenis hebt met deze problemen. Alhoewel sommige meisjes bang zijn dat een extra dosis hormonen de kans op ziektes vergroten, houdt Dr. Wilken-Jensen vol dat het niet waar is. "De medicijnen die worden gebruikt in de nieuwe noodpillen, voornamelijk levonorgestrel, veroorzaken geen bloedproppen of hartziektes," zegt ze. "In de morningafterpil van vroeger zat oestrogeen, en dat kan wel bloedproppen en hartkwalen veroorzaken – net als bij orale anticonceptie – maar deze worden niet meer verkocht in Europa of in Scandinavië, en ook nauwelijks in Amerika." En als laatste: excuses voor alle religieuze fanatiekelingen, maar de morningafterpil heeft niets te maken met abortus. "Het is belangrijk om te benadrukken dat het geen abortusmiddel is," zegt Dr. Wilken-Jensen. "Als je eicel al bevrucht is, dan werkt de pil niet. Dat komt omdat de pil zo werkt dat het de ovulatie uitstelt. Om eerlijk te zijn, weet niemand precies hoe het werkt, maar we weten dat dat het enige is wat het doet." Dus, goed nieuws voor vrouwen: de morningafterpil is niet slecht voor je – maar weet wel dat je het risico loopt om je verschrikkelijk te voelen, aangezien je lichaam een enorme hoeveelheid hormonen binnenkrijgt. Misschien heb je geen last van de bijwerkingen, maar zo wel, dan is het tijdelijk. Het is kut, maar hé, op de lange termijn heb je tenminste niets te vrezen.