Syrische vluchteling ontwikkelt een app om de Duitse bureaucratie te doorgronden

Het is januari 2015, en Mohammad Khattab nadert een controlepost vlak bij de Libanese grens. Hij herinnert zich nog hoe erg hij trilde, terwijl hij steeds dichter bij de soldaten kwam.

De 24-jarige student economie vluchtte voor de burgeroorlog richting Libanon. Zijn identiteitsbewijs hield hij zo strak vast dat hij het bijna fijnkneep, zegt hij, omdat hij wist dat hij alles nodig zou hebben om een nieuwe toekomst op te bouwen.

Khattab was in december 2014 opgeroepen om te strijden in Bashar Al Assad's nationale garde. Dit was hetzelfde leger dat kort ervoor nog zijn vrienden had afgeslacht toen de havenstad waar hij woonde weer in handen viel van de dictator.

"Ik zou zijn vermoord, of ik was gestorven. Hoe dan ook: ik moest me uit de voeten maken," vertelt hij ons in een telefoongesprek. In maart vorig jaar belandden hij en zijn jongere broertje Munzer na een lange gevaarlijk reis in Berlijn.

In Duitsland viel het niet mee. Hoewel de administratie die hij moest invullen niet te vergelijken valt met de oorlogsdreiging in zijn thuisland, raakt hij evengoed ontmoedigd. Het was moeilijk, veel en onoverzichtelijk, en het allerlastigste: allemaal in het Duits.

Je moet van goede huizen komen wil je de immigratieformulieren in Europa met succes doorlopen. Hij en zijn broertje stonden bij de Ausländerbehörde soms meer dan tien uur in de rij vanwege de enorme hoeveelheden vluchtelingen die in Duitsland moeten worden ondergebracht. Het kan jaren duren tot een werkvergunning wordt afgegeven.

Khattab, zijn broertje en vier vrienden wilden van dit obstakel een kans maken. Een van hen kreeg het idee om een app te ontwikkelen om het proces te vergemakkelijken. Op dit moment bouwen ze met een klein team hard aan Bureaucrazy, een app die speciaal is gericht op nieuwkomers voor wie de eindeloze bergen formulieren te ingewikkeld zijn om tot een goed eind te brengen.

Behalve dat elk land een eigen bureaucratie kent, is taal ook een grote barrière als alle formulieren alleen in het Duits zijn. Met Bureaucrazy kunnen mensen de inschrijfformulieren in het Arabisch en Engels invullen, waarna de app deze automatisch vertaalt naar het Duits. Niemand in het groepje had enige ervaring met programmeren, maar de jongens hebben via de REDI School of Digital Integration in een korte tijd genoeg kunnen opsteken.

"De durf om dit idee ook daadwerkelijk uit te voeren kwam voort uit de situatie waar we ons ineens in bevonden. We spraken geen enkel woord Duits, en het duurde soms weken voordat we een reactie kregen. Omdat we niet wisten of we wel de juiste dingen hadden ingevuld, was dat enorm stressvol," zegt Khattab in het Arabisch (al spreekt hij ook vloeiend Engels).

Khattab en zijn team zijn nog in een vroege fase van de ontwikkeling, maar ze worden al overspoeld met positieve reacties van publiek en overheid. Later deze maand hebben ze een afspraak met de Duitse regeringsorganen om de app en het immigratiebeleid te integreren.

Opvallend genoeg lijkt voorlopig de enige bron van inkomsten uit een crowdsourcingcampagne te moeten komen. De hoop is om met dit kleine beetje geld te kunnen lanceren in januari 2017.

Eind goed al goed? Nog niet. Een prangend detail is dat Khattab anderhalf jaar later nog steeds op zijn Duitse verblijfsvergunning wacht. In de tussentijd heeft hij wel een studieswitch gemaakt: hij wil als programmeur aan de slag.

Omdat er recentelijk een aantal aanslagen zijn gepleegd in Duitsland, waarschijnlijk door Syrische vluchtelingen, wil hij laten zien dat de Syrische diaspora ook vooruitgang en innovatie met zich meebrengt: "We willen een bijdrage maken aan de Duitse samenleving. En we willen mensen helpen gemakkelijker een nieuw thuis te vinden. De app kan hierbij een beetje helpen."

Wil hij in Duitsland blijven? "Als het weer veilig is ga ik terug. Het is immers het land waar ik ben opgegroeid."