Esmee begint, omdat ze voor haar stage naar Kenia is afgereisd, met het slikken van Lariam. Ze is eerder psychotisch geweest en Lariam staat erom bekend psychische problemen te kunnen triggeren, maar de GGD schrijft haar het medicijn toch voor. Dan gaat het fout. Esmee vertelde me haar verhaal.Voor haar studie moet Esmee* een aantal maanden stage lopen in het buitenland. Ze hoort over een project in Kenia dat haar wel aanspreekt en besluit te gaan. Ze gaat wel eerst langs de GGD voor vaccinaties en malariatabletten. Daar krijgt ze een formulier overhandigd, waarop ze moet aangeven of ze eerder psychische klachten heeft gehad, omdat bepaalde malariamedicatie psychische problemen kunnen triggeren. Voornamelijk het middel Lariam staat hierom bekend. Ze vinkt 'ja' aan. "De GGD wilde me, ondanks m'n achtergrond, toch graag Lariam aanbieden. Ik zou het eerst twee weken lang in Nederland uitproberen. Want zij redeneerden dat als ik er geen last van zou hebben in Nederland, ik ook bijwerkingen zou hebben in Kenia."
Wanneer je Lariam slikt, neem je wekelijks een pil in, in tegenstelling tot bij de andere, bekende malariapil Malarone. Daar slik je dagelijks een tablet van. "Als ik nu terugkijk, heb ik in die twee weken wel meer last gehad van heftige dromen [vaak voortekenen van een psychose], maar ik heb toen nooit de link gelegd tussen mijn nachtmerries en de Lariam,' zegt Esmee. "Mijn ritme was verder stabiel. Ik sliep en at genoeg en bevond me in een bekende omgeving, dus ik reageerde niet zo heftig op die medicatie." Esmee ging terug naar de GGD en vertelde dat de medicatie haar goed was bevallen. Ze kreeg de rest van haar dosis pillen mee en was klaar voor vertrek.
Via Istanbul zou ze naar de Keniaanse hoofdstad Nairobi reizen, om vervolgens van Nairobi naar naar het westen van Kenia te vliegen. Esmee: "Ik had een lange reis achter de rug en had weinig gegeten. In het vliegtuig had ik nauwelijks geslapen, ik begon me steeds meer te focussen op de geluiden om me heen en voelde me misselijk. Ik had toen al zo'n vermoeden dat er iets niet helemaal klopte, maar negeerde het. Toen ik aankwam in Nairobi, heb ik nog een foto van mezelf gemaakt en die naar m'n familie doorgestuurd. Naderhand schrok ik heel erg van die foto, omdat je toen aan m'n ogen al kon zien dat er iets mis was."
Advertentie
Esmee wordt uiteindelijk opgenomen in Nairobi, de Keniaanse hoofdstad
Esmee komt op een woensdagavond aan bij het project, en valt vrijwel meteen in slaap. "Die eerste nacht had ik heftige dromen," vertelt ze. "De tweede nacht was het erger en toen begon ik echt te vermoeden dat er iets fout zat. Ik heb mijn familie meteen een appje gestuurd, dat ik het gevoel had dat ik weer psychotisch begon te worden."
Toen Esmee zeventien was had ze ook een psychose en werd ze opgenomen in een psychiatrische kliniek. Ze vertelt: "Mijn psychiater had het idee – waarom weet ik nog steeds niet – dat ik in het verleden seksueel misbruikt was. Hij wilde me in het begin per se geen medicatie voorschrijven. Tijdens de therapiesessies, die meteen van start gingen, was hij enorm gefocust op het vermoeden dat ik misbruikt zou zijn en bleef hij suggestieve vragen stellen."
Esmee legt uit in wat voor staat je verkeert als je psychotisch bent: "Je doet heel snel aannames over wat er om je heen gebeurt. Ik dacht dat mijn ouders alcoholisten waren, omdat ik in de keuken lege wijnflessen had gezien." Ze probeerde aan haar psychiater duidelijk te maken dat ze nooit misbruikt was. "Maar op den duur namen mijn gedachten een loopje met me – die man bleef maar doorvragen – en begon ik te geloven dat mijn vader me vroeger gedwongen had aan hem te zitten." Uiteindelijk werden Esmee en haar zusje onder toezicht geplaatst en Esmee werd tien weken lang vastgehouden in een instelling.
Een nieuwe psychiater schreef haar meteen een antipsychoticum voor. "Door die medicatie ging het beter en ik had door dat ik echt niet misbruikt was. Ik weigerde aangifte te doen en verklaarde voor de rechter dat mijn ouders onschuldig waren, dus zijn ze gelukkig nooit vervolgd." Langzaamaan ging het beter met Esmee en ze kreeg haar leven op orde.
Nu, vier jaar later, zit ze in Kenia en speelt er weer een psychose op. Esmee benadert haar lokale stagebegeleider en vertelt hem dat ze heftige dromen heeft gehad. "Maar ik had hem niet verteld dat ik al eerder een psychose had gehad. Toch zei hij dat ik meteen met m'n malariatabletten moest stoppen, want hij had de nodige ervaring met Lariam. Dat heb ik toen gedaan, maar omdat het een wekelijkse pil is, had dat weinig invloed op de bijwerkingen."
Die donderdag en vrijdag voelt Esmee zich nog redelijk goed, maar in de nacht van vrijdag op zaterdag gaat het fout. "Ik dacht weer dat ik seksueel misbruikt was, en heb dat toen ook aan mijn begeleider verteld. Hij geloofde me natuurlijk, want hij had niet door dat ik middenin een psychose zat. Ik was ervan overtuigd dat mijn ouders deel uitmaakten van een katholieke sekte die kinderen misbruikte, waaronder mij. Tijdens de communies zouden we door de volwassenen gedwongen worden wijn te drinken, waarna we dan verkracht werden." Een aantal dagen later skypet Esmee met een vriendin in Nederland, die doorheeft wat er aan de hand is. "Later hoorde ik dat ik op Skype in drie talen tegen haar aan het praten was, en haar vertelde dat ik was verlost uit die katholieke sekte door naar Kenia te ontsnappen," legt ze uit. "Ik zei dat ik wraak zou gaan nemen namens alle kinderen die misbruikt waren, omdat ik de enige was die was ontsnapt. Ik dacht ook dat ik naar Kenia was gekomen om de armen te voeden en was ervan overtuigd dat God direct tot me sprak."
Esmee plaatst een topless foto op Instagram, met als onderschrift 'child abuse is not normal'. Ze publiceert al haar waanideeën op haar reisblog. "Mijn ouders zagen dat en hebben gelukkig heel snel gereageerd. Mijn zus verwijderde alles wat online stond. Ze is mijn blog toen gaan gebruiken om geruststellende berichten de wereld in te sturen en heeft voor mijn familie en vrienden precies uitgelegd wat er met me aan de hand was."
In de tussentijd nemen Esmees ouders contact op met haar Nederlandse begeleider in Kenia, om de situatie uit te leggen. "Uiteindelijk begreep hij dat niets van wat ik had verteld waar was. Hij heeft toen alles op alles gezet om me te helpen. Ondertussen dwaalde ik wat rond bij mijn stageplek, en vertelde ik mensen dat ze vergeven waren van hun zonden en dat ze naar het beloofde land zouden gaan."
Haar begeleider regelt dat ze door Amref Flying Doctors naar Nairobi wordt gevlogen, waar zewordt opgenomen in een ziekenhuis. In haar psychose denkt Esmee dat ze naar Nairobi wordt gebracht om door de Keniaanse president gehuldigd te worden. Natuurlijk gaat ze zonder al te veel tegen te stribbelen mee.
In het ziekenhuis krijgt Esmee continu kalmeringsmiddelen toegediend
"Ik weet bijna niets meer van m'n verblijf in dat ziekenhuis, omdat ik daar platgespoten werd met kalmeringsmiddelen," zegt ze. "Mijn behandeld arts wist niet goed wat er met me aan de hand was, en daarom kreeg ik ook niet de goede medicijnen toegediend. Toen hij uiteindelijk begreep wat er speelde, heeft hij ervoor gezorgd dat ik werd overgeplaatst naar een psychiatrische instelling."
In de inrichting waar Esmee uiteindelijk belandt, zitten mensen met allerhande problemen: van mensen met psychische klachten tot alcoholisten en drugsverslaafden. "Gek genoeg vond ik het er eigenlijk wel prettig," vertelt ze, "want het personeel was er heel aardig. Ik ging vaak langs de keuken om een praatje te maken met de kok en de verpleegkundigen waren heel begripvol. Naarmate het beter met me ging, kreeg ik steeds meer bewegingsvrijheid. Eerst deelde ik een kamer met vier anderen. Het leek een beetje op zo'n ziekenhuiszaal die je wel eens in oorlogsfilms voorbij ziet komen. Alles was vrij aftands. Later werd ik overgeplaatst naar een slaapzaal waar ik nog maar één kamergenoot had."
De eerste twee dagen in de nieuwe kliniek bevindt Esmee zich, naar eigen zeggen, in een soort ontkenningsfase. Na drie dagen voelt ze zich pas weer helder, en na in totaal ruim een week in het tweede ziekenhuis opgenomen te zijn geweest, keert Esmee terug naar huis.
"Het is inmiddels een halfjaar geleden en ik ben nu pas weer de oude. In de instelling in Kenia kreeg ik vier verschillende medicijnen toegediend: twee antipsychotica en twee gemoedsremmers. Ik heb nog lang in een soort kokonnetje geleefd. Mijn ogen stonden lam en ik praatte langzaam."
Eenmaal terug in Nederland wordt Esmee begeleid door een psychiater, die haar nog maar één antipsychoticum voorschrijft, waarna het steeds beter met haar gaat. Na onderzoek blijkt dat Esmee geen psychiatrisch ziektebeeld heeft, maar wel gevoelig is voor het krijgen van psychoses. "Vanaf januari ga ik alsnog een halfjaar stage lopen in het buitenland, al mag ik vanuit mijn studie niet terug naar Afrika. Maar dat maakt niet uit. Ik ga ooit nog wel eens, op eigen initiatief. Ik weiger in angst te leven."
* Om privacyredenen is Esmees naam gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.-Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.