FYI.

This story is over 5 years old.

Identiteit

Wat we kunnen leren van vrouwen die vreemdgaan

"Het vooruitzicht van 'tot de dood ons scheidt' naar bed moeten met dezelfde persoon, verliest op een geven moment zijn aantrekkingskracht."
Foto:  Ian Dooley | Unsplash | CC0
Foto: Ian Dooley | Unsplash | CC0

 

Seksueel getinte berichten, een geheime minnaar die al je verlangens in vervulling laat gaan – voor veel mensen is een affaire iets stiekems en absoluut verboden terrein. Maar weinig mensen geven openlijk toe aan hun partner dat ze vreemdgaan, omdat ze bang zijn voor de gevolgen. Ontrouwe vrouwen worden vaak als egoïstisch en onverantwoordelijk bestempeld, terwijl mannen vaak worden vergeven. De Zwitserse schrijver Michèle Binswanger wil hier verandering in brengen. In haar nieuwe boek Cheating: A Handbook for Women legt ze de link tussen affaires en seksuele vrijheid en feminisme uit. Daarvoor sprak ze met vrouwen wiens levens compleet veranderd zijn sinds ze ontrouw zijn aan hun lief. We bespreken alles met de auteur, van verborgen verlangens tot geheime seksfantasieën, en de vraag of vreemdgaan een daad van emancipatie is. Broadly: Vreemdgaan is een onderwerp waar de meeste mensen niet over willen praten. Wat fascineert jou zo aan dit thema?
Michèle Binswanger: Ik heb nu al zo'n twintig jaar een relatie en vroeg of laat loop je tegen het onderwerp vreemdgaan aan. Of het nu gaat over het feit dat iemand is vreemdgegaan, is bedrogen of dat iemand slechts worstelt met het idee van vreemdgaan. Vooral in langetermijnrelaties wordt het vaak een relevant onderwerp. Ik heb al veel koppels met kinderen in m'n leven gezien die zich zorgen maakten over vreemdgaan, omdat hun relatie zogenaamd voor het leven is. Maar het vooruitzicht dat je "tot de dood ons scheidt" naar bed moet met dezelfde persoon, verliest op een geven moment zijn aantrekkingskracht. Vijf jaar geleden schreef ik het artikel Monogamy: The Big Lie voor het Duitse weekblad Zeit. Het was het meest succesvolle artikel uit mijn journalistieke carrière. Ik krijg nog steeds brieven waarin mensen me bedanken voor mijn eerlijkheid. Dus ik dacht: dit is een goed onderwerp, hier ga ik me verder in verdiepen. Het is niet mijn bedoeling om iedereen polyamorie aan te smeren – ik hecht ook waarde aan zaken als loyaliteit en afhankelijkheid die bij een monogame relatie horen. Aan de andere kant zie ik wel in hoe moeilijk het is om een monogame relatie de rest van je leven in stand te houden – en daarom is het een belangrijk onderwerp om over te praten.

Advertentie

Vrouwen gaan minder impulsief vreemd, ze doen het voorzichtig en zijn beter in het verbergen ervan.

Kreeg je tijdens je onderzoek het idee dat vrouwen op een andere manier vreemdgaan dan mannen?
Ja, en dat werd ook bevestigd door de seksuologen en relatietherapeuten waarmee ik heb gesproken. Vrouwen gaan minder impulsief vreemd, ze doen het voorzichtig en zijn beter in het verbergen ervan. Vrouwen hechten veel waarde aan goede communicatie in een relatie, dus waarschijnlijk merken zij de veranderingen in hun relatie met een vreemdgaande partner wel op. De signalen zijn niet altijd zichtbaar, dus het is vooral gebaseerd op een gevoel. Het is natuurlijk overduidelijk als een partner opeens non-stop op zijn of haar mobiel zit en het zit af te schermen voor anderen. Veel vrouwen vertelden me daarnaast dat ze droomden dat hun man vreemdging. Meestal waren die angsten terecht.

In je boek ligt de nadruk vooral op de emotionele staat van de persoon die vreemdgaat, in plaats van op de persoon die wordt bedrogen. Was het een bewuste keuze om de andere partij in de relatie niet te benoemen?
Ik ben voornamelijk geïnteresseerd in de redenen waarom vrouwen affaires hebben. Wat is hun beweegreden? Hoe werkt de vrouwelijke seksualiteit? Waarom zoeken sommige vrouwen het vreemdgaan op? Hoe denken ze er achteraf over? Ik wil het verhaal vertellen van deze – niet polyamoureuze – vrouwen, die misschien zelfs verrast zijn door hun eigen gedrag. De consequenties zijn namelijk vaak dramatisch: je wordt betrapt en je ondervindt nauwelijks steun van je sociale netwerk, je vrienden en familie. Meestal tonen je vrienden en familie weinig begrip. Andere vrouwen geven vaak belerende preken en reageren emotioneel; veel van hen zien een ontrouwe vrouw als een bedreiging. Mannen onder elkaar hebben meestal meer sympathie en begrip voor de situatie wanneer ze horen dat een vriend is vreemdgegaan. In je boek wordt vreemdgaan gelijkgesteld aan seksuele vrijheid. Zou je vreemdgaan als een daad van feminisme zien?
Nee, zo zou ik het niet willen zeggen. Een aspect van emancipatie is dat je opkomt voor je eigen behoeftes en verlangens. Het feminisme heeft de relatie van vrouwen met hun seksualiteit veranderd. Tegenwoordig hebben vrouwen hogere standaarden op het gebied van seks en relaties. Als ze zich eenmaal realiseren dat ze niet krijgen wat ze willen uit een relatie, zijn ze sneller geneigd om het elders te zoeken. Wat je met dit besluit doet is een individuele keuze, of dit nou is door vreemd te gaan of op een andere manier. Het is makkelijker om stiekem een affaire te beginnen dan om eerlijk naar je partner toe te zijn over je behoeftes. Ik denk dat vrouwen heel goed tegen zichzelf kunnen liegen over wat ze echt willen, ook als het gaat om hun seksuele verlangens. De Amerikaanse seksuoloog Meredith Chivers zegt dat dit biologisch te herleiden valt. Wat vrouwen verlangen op lichamelijk niveau is niet hetzelfde als wat ze op emotioneel niveau verlangen. In andere woorden: vrouwen kunnen misschien lichamelijk opgewonden raken van porno, maar er persoonlijk niet naar verlangen. Bij mannen heb je dat verschil niet zo. Het is meestal redelijk duidelijk of ze ergens wel of niet opgewonden van raken.

Michèle Binswanger. Foto door auteur.

Je zegt in je boek dat eenderde tot de helft van de onderzochte vrouwen verkrachtingsfantasieën heeft. Dat vind ik nogal wat.
Dit is een gevoelige kwestie die aandachtig bekeken moeten worden. Laten we beginnen met de term 'verkrachting'. Natuurlijk wil geen enkele vrouw daadwerkelijk zo'n traumatische en afschuwelijke gebeurtenis meemaken. Een vergelijkend onderzoek in de Journal of Sex Research laat zien hoe vaak vrouwen zo'n fantasie hebben. De Amerikaanse seksuologen Marta Meana en haar collega Meredith Chivers bevestigen dit ook, en er zijn verschillende theorieën die uitleggen waar het vandaan komt. Een fantasie vindt plaats in een veilige omgeving, waarin de vrouw de absolute controle heeft. Wanneer ze zich iets verbeeldt waarin ze geen controle meer heeft, is het een meer een onderdanige fantasie. Ze wordt het ultieme object van verlangen en ze hoeft niet na te denken of ze iets mag doen of dat ze zich ergens voor zou moeten schamen. Maar dit is overduidelijk een lastig onderwerp, waarbij het van allergrootste belang is om het verschil tussen een fantasie en de realiteit te blijven benadrukken. Misschien is SM nog het meest vergelijkbaar: hier heb je de vrijheid om je compleet te laten gaan, maar dan wel in een situatie waarbij allebei de partijen toestemming hebben gegeven. Het klinkt alsof je een situatie moet creëren waarin je je niet langer hoeft te schamen voor je verlangens.
Precies. Het is een soort projectie van je verlangens. Meredith Chivers heeft onderzocht hoe vrouwen naar porno kijken. Mannen kijken alleen naar de vrouwelijke actrices, terwijl vrouwen de hele scène in zich opnemen en dus ook naar de vrouwelijke actrices kijken – wat hun geaardheid ook is. Ze identificeren zich met de verlangens van de pornografische actrice en raken opgewonden door de manier waarop de mannen met hun verlangens omgaan. Dus het idee achter verkrachtingsfantasieën is: "Hij is zo opgewonden door mij dat hij zich niet in kan houden."
Precies. Vrouwen willen worden begeerd. Dat is een van de meest voorkomende redenen dat vrouwen in relatietherapie gaan als ze heel lang in een relatie zitten. Ze zeggen vaak, "Ik voel me niet meer begeerd," of "we zijn niet meer intiem omdat hij me niet meer wil." Op de een of andere manier verliezen ze het gevoel dat ze worden begeerd door de dagelijkse beslommeringen. Opeens wordt je familie een bedrijf waarin de man en vrouw zakenpartners zijn. We hebben het voornamelijk gehad over de seksuele vrijheid en de erkenning van je eigen verlangens. Wat kunnen we leren van vrouwen die vreemdgaan naar jouw idee?
Veel vrouwen vertelden me dat ze zichzelf en hun seksualiteit volledig herontdekten, na hun affaire. Dit heeft er ook mee te maken dat ze bepaalde aspecten van hun persoonlijkheid hebben ontwikkeld, meer zelfverzekerd zijn en beter doorkregen wie ze waren. Vrouwen die ik sprak dachten dat ze minder seksueel waren dan hun partner. Op het moment dat ze iemand anders ontmoetten, kwamen ze erachter dat ze wel degelijk seksueel zijn. Als je in staat bent om wat van die ervaringen mee te nemen in je relatie, dan kan dat voldoening geven voor beide partners. Er zijn gevallen van koppels die zeiden dat ze door die ervaring gegroeid zijn. Hoe is dat in jouw ervaring?
Nou, in mijn geval maakte ik uiteindelijk wel een groei door omdat je dat altijd wel doet door extreme ervaringen. Ik heb veel geleerd, maar niet altijd op een positieve manier. Bij mij was de relatie niet meer te redden.