Siem fotografeert de dingen waarvan je denkt: hè?

Door een stad lopen is vreemde dingen zien: stukken verbleekt plastic, proppen stof waar lange haren uitsteken, buizen waardoor onbekende stoffen naar onbekende plekken stromen. En dat soort onbestemde objecten zijn precies wat fotograaf Siem Salaboem (de artiestennaam van Michèle Bergsma) graag in beeld brengt. Vorig jaar won ze De Beeldmakerswedstrijd van het Parool met haar UBO’s (Unidentified Beautiful Objects) en BUBO’s (Big Unidentified Objects): dingen die je op straat tegenkomt en die moeilijk te definiëren zijn. 

“Ik ben geïnteresseerd in onze relatie met de dingen om ons heen,” vertelt Siem aan VICE. Die fascinatie begon met spullen uit de kringloop, maar verplaatste zich al snel naar de dingen die ze tegenkwam tijdens haar wandelingetjes door de stad. Vorig jaar ging ze zelfs groepswandelingen organiseren, om met meerdere mensen op zoek te gaan naar rare objecten. “Het ontwikkelt zich steeds verder,” zegt ze. “Ik heb ook samengewerkt met het Parlement van de Dingen in Amsterdam. Dat is gebaseerd op de filosofie van Bruno Latour: samen komen we op voor de rechten van die dingen. Want eigenlijk wordt al het materiaal zonder identiteit gezien als afval.”

Of iets een UBO (of BUBO) is, is subjectief. Soms komt Siem achter het geheim van een onbekend object: dan ontdekt ze bijvoorbeeld dat een bepaald plasticje het dopje van een Breaker is, en dan is het geen UBO  meer. “Het is wel bevredigend als je zo’n mysterie oplost, maar ik ga niet expres op zoek naar de identiteit van een object. Het gaat mij meer om het verzamelen.” 

Siem woont in Den Haag op dertig vierkante meter, en die ruimte staat helemaal vol met spullen die ze op straat tegenkwam en niet kon laten liggen. Maar daar gaat ze praktisch mee om. “Je kan ook dingen aan de muur hangen,” zegt ze. “Laatst vond ik zo’n plastic zitje voor in een kinderbadje. Daar zitten zuignappen aan, dus die heb ik aan het raam gehangen.” Ze legt uit dat er een bepaalde verantwoordelijkheid bij het oprapen van een ding komt kijken: als je iets meeneemt, moet je ook bepalen wat ermee gebeurt als je het niet meer wilt hebben. Zomaar in de prullenbak gooien voelt dan een beetje lullig. Daarom probeert ze voor de UBO’s en BUBO’s waar ze geen plek meer heeft een zo goed mogelijke bestemming te vinden, het liefst bij mensen die ze graag willen hebben. 

Inmiddels maakt ze haar foto’s niet alleen meer in Nederland, maar ook in Duitsland, Frankrijk en Oost-Europa. Daar werden de dingen die ze tegenkwam steeds vreemder. “Ik merkte dat mijn blik getraind was op Nederlandse steden. In het buitenland kan ik de stad minder goed lezen, waardoor je veel meer bizarre en onverklaarbare dingen ziet.”

Is ze anders naar de wereld gaan kijken door haar werk? “Ja enorm,” zegt Siem. “En dat vind ik ergens ook best spannend. Ik ben me ervan bewust geworden dat waar we mee bezig zijn in ons hoofd, weerspiegeld wordt in onze waarneming van de wereld om ons heen. Dat kan geweldig zijn, maar ook verschrikkelijk. Als je depressief bent, bijvoorbeeld. Daar denk ik nu best veel over na.” 

“Het gekke is dat dit project eigenlijk ook zo begon, tijdens de lockdown. Ik had toen best een moeilijke tijd, ik woonde in een wijk in Den Haag en er was superveel vuilnis. Ik werd daar best verdrietig van. Maar toen heb ik het kunnen omzetten in het project van UBO’s en BUBO’s. Nu is het een soort sport geworden.”

Op dit moment werkt Siem samen met ruimtelijk ontwerper Mik Bakker aan een tentoonstelling die in september opent in Den Haag, met de titel Dit of Dat. “Daarin ga ik beelden die ik de afgelopen jaren heb verzameld verdelen in een linker- en een rechterkant. Het wordt een ruimtelijke ervaring, een soort doolhof. Het gaat over de keuze die je maakt: ga je naar links of naar rechts? En wat kom je daar tegen? En wat vertellen die dingen je? Je kan niet alles zien, je moet keuzes maken.” 

Scroll naar beneden voor meer foto’s:

Vanaf 29 september is Siem’s tentoonstelling Dit of Dat te zien in Projektruimte WEST END. De opening is tijdens de hedendaagse kunstroute Hoogtij in Den Haag