De makers van ANNE+ over waarom er meer zoenende vrouwen op tv moeten

Zondag is een feestelijke dag. Ja, misschien ook voor mensen die in God geloven en dit met elkaar vieren, maar zeker ook voor alle lesbiennes in Nederland – en al helemaal voor de (veelal lesbische) makers van de nieuwe Nederlandse webserie ANNE+. Want na drie jaar ploeteren, zonder geld en nagenoeg zonder middelen (een herkenbaar scenario voor bijna elke filmmaker in Nederland), gaat de serie zondag in première tijdens het Nederlands Film Festival. Daarna zijn de zes afleveringen ook te zien bij 3LAB op de NPO.

ANNE+ gaat over het liefdesleven van student Anne, en in elke aflevering zien we het verhaal van een ander liefje van haar. Volgens regisseur Valerie Bisscheroux gaat de serie over relaties, en hoe die je vormgegeven. “Wie je bent, hangt af van mét wie je bent.” Ik vroeg Valerie en scenarist Maud Wiemeijer hoeveel zin ze hebben in de première, en waarom het zo belangrijk is dat er meer lesbische personages te zien zijn op televisie en in films.

Broadly: Ha vrouwen, kijken jullie uit naar zondag?
Valerie Bisscheroux: Ik heb heel veel zin.
Maud Wiemeijer: We zijn ook zenuwachtig natuurlijk – iedereen gaat het zien en er een mening over hebben. Eindelijk, want we hebben er drie jaar lang aan gewerkt.

Waarom duurde het zo lang?
Maud: We waren ondertussen ook aan het afstuderen, en ik had op een gegeven moment een fulltime baan.
Valerie: En we hadden geen geld. Nog steeds niet eigenlijk, haha.

Hoe verliep jullie samenwerking?
Maud: Ik heb het bedacht en geschreven en Valerie heeft het geregisseerd, maar samen hebben we de hele serie ontwikkeld – onze rolverdeling liep in elkaar over. We voelden elkaar heel goed aan en wisten wat voor verhaal we wilden vertellen, en op welke manier we dat wilden doen.
Valerie: We hebben veel dezelfde inspiratiebronnen, daardoor kwamen we überhaupt op het idee om een webserie te maken. We zochten samen naar wat de toon en stijl moest zijn, de vibe, en na veel proberen vonden we die. Toen ging het steeds makkelijker.

Wat is die vibe?
Valerie: We kaarten een serieus onderwerp aan, maar het is een beetje 'luchtig drama'. En het ziet er documentair uit.
Maud: We wilden ook niet zomaar iets maken – er zijn veel webseries te vinden online, maar wij wilden wel kwaliteit maken. Daarom moesten we soms geduld hebben, we konden het niet allemaal in één keer opnemen.

Lesbische personages zie je niet vaak in hoofdrollen, en al helemaal niet als het lesbisch-zijn eigenlijk geen probleem is.
Valerie: Veel mensen vroegen ons of een serie als ANNE+ nog wel nodig is, ‘in deze tijd’. Maar mensen realiseren zich niet waar wij, mensen van het lhbtq+-spectrum, vandaan komen – wereldwijd wordt homoseksualiteit nog gezien als een enorm probleem en een minderheid. Dat zit zo diep. Gelukkig worden we hier in Nederland redelijk normaal behandeld, en is ‘alleen maar’ zestig procent van mijn vrienden in elkaar geslagen. Maar in andere landen word je gewoon vervolgd. In Nederland is één op de tien mensen gay, dat zijn 1,7 miljoen mensen – en dus heel veel kijkers die nu dit soort content missen.
Maud: En dat geldt voor nog veel meer minderheden: niet-wit, lichamelijk beperkt. Veel minderheden worden niet gerepresenteerd in mainstream media.

Voor wie hebben jullie ANNE+ gemaakt?
Valerie: Voor meisjes die niet heteroseksueel zijn. Dat is onze hoofddoelgroep, maar daarnaast willen we dat zoveel mogelijk mensen van onze leeftijd het zien.
Maud: Toen wij 15 waren, was L-word het enige wat we konden kijken. Maar dat ging over vrouwen van 35 die al een carrière hebben, daar kan je je als tiener niet echt aan verbinden. Daarom wilden we iets maken wat een beetje dichterbij stond.

Lijkt de serie op jullie eigen leven?
Maud: Het gaat over een lesbisch meisje van mijn leeftijd uit Amsterdam, maar het idee is dat ANNE+ universeel herkenbaar is. We hebben met de crew veel gepraat over onze eigen ervaringen in de liefde, en daar zijn de scenario’s zeker op gebaseerd. Maar het is niet zo dat ik een verhaal van een ex een-op-een heb overgenomen, het is eerder een mix van allerlei situaties. Valerie: Een heel concrete scène, die volgens mij voor veel lesbische vrouwen herkenbaar is, gaat als volgt: de beste vriendin van Anne vertelt aan haar dat ze laatst een ex tegen is gekomen, en die ex is nu aan het daten met een ex van Anne. In het echt gaat dat ook weleens zo – iedereen lijkt elkaar te kennen in de scene, dus lesbische vrouwen leren elkaar makkelijk kennen.

Is dat typisch Amsterdams?
Maud: Het gaat denk ik per stad, maar de scenes van Amsterdam en Utrecht zijn een beetje met elkaar verbonden. En binnen de gayscene heb je natuurlijk weer kleinere groepjes, dus ik blijf ook altijd weer nieuwe mensen tegenkomen.
Valerie: Iemand kent altijd wel iemand, daardoor verspreidt informatie zich als een olievlek. Dat merkten we ook met ANNE+, daar hadden opeens al veel mensen lucht van gekregen. Zo was er opeens een vrouw uit Los Angeles die ons berichtte. Zij had onze serie via Tumblr gevonden.

Tumblr, is dat nog levend?
Maud: In de lesbische scene is Tumblr sowieso een enorm groot medium. Helemaal onder tieners. Ik begon tien jaar geleden zelf ook op Tumblr met gifjes maken van series die ik vet vond, en nu worden die gemaakt van Anne. Dat vind ik zo gaaf om te zien.
Valerie: Er is veel fanfiction te vinden daar.
Maud: Er hoeft maar één lesbisch personage ergens in te zitten en er wordt direct een soort fanpagina aan haar gewijd op Tumblr.

Hebben jullie een lievelings lesbisch personage?
Valerie: Vroeger was dat Emily uit de serie Skins voor mij.
Maud: Ik keek naar Grey’s Anatomy, en daar zaten Callie en Arizona in – daardoor vloog ik echt naar andere planeet. De serie vind ik niet zo goed, maar ze zijn wel goed in representatie.
Valerie: Nu is mijn lievelingspersonage Anne natuurlijk.
Maud: Het personage waardoor ik voor het eerst dacht dat ik misschien op meisjes viel, is een personage dat helemaal niet lesbisch is: Abby Lockheart uit ER. Toen ik twaalf was, was ik helemaal verliefd op haar en schreef ik allemaal lesbische fanfiction over haar en een andere vrouwelijke dokter. Daar is het begonnen voor mij.
Valerie: Dat zie je vaker, dat jongeren heteroseksuele personages gaan overhevelen naar de lesbische kant, omdat ze personages missen die echt lesbisch zijn.

Hoe zit het op NFF dit jaar, zijn daar behalve Anne nog meer lesbische of andere lhbt-personages te vinden?
Maud: Vooral jonge makers maken dingen over lhbt’ers, in de studentencompetitie bijvoorbeeld. Het is jammer dat grote commerciële producties achterblijven.
Valerie: Het gaat dan meestal wel over jonge mensen en ontluikende seksualiteit, dat blijft in lhbt-context vaak het belangrijkste gegeven. Maar dat is ook wel logisch, als het over jonge mensen gaat.
Maud: Ik kijk uit naar Yulia & Juliet – naar de klassieker Romeo and Juliet, maar dan zonder Romeo. Dat vind ik sowieso een tof gegeven, om een klassiek verhaal naar het nu te vertalen en het dan gewoon over twee meisjes te laten gaan. Het is mijn droom om ooit een lesbische West Side Story te maken.
Valerie: Vlam , een film in het Kort-programma van NFF, vind ik ook tof. Het gaat over de grens tussen vriendschap en liefde – meisjes kunnen heel klef en amicaal zijn. Dat vind ik een mooie, genuanceerde inslag voor een verhaal.
Maud: Er zitten zeker wel wat dingen bij, maar tegen alle makers – zowel de jonge generatie als degene die nu de touwtjes in handen hebben – zou ik willen zeggen: er mogen wel meer grote en commerciële films komen met lhbt-mensen erin. Leuk dat Bankier van Verzet duizend nominaties krijgt, een historisch drama over een hele rits mannen, maar het zou ook leuk zijn als het een keer een film is over twee vrouwen, bijvoorbeeld.
Valerie: Wie weet worden we tijdens NFF nog verrast en zitten er ‘gewoon’ lesbische personages in een film, zonder dat het in de aankondiging staat. Waarschijnlijk niet, maar wie weet.

Veel plezier zondag! En bedankt.

De eerste 2 afleveringen komen op 30 september om 20.30 uur online op YouTube en NPO3.nl , en vanaf 3 oktober wordt 4 weken lang iedere woensdag om 16.00 uur een nieuwe aflevering geüpload.