Deze Nederlandse student maakte een beha die bewijs van seksueel misbruik verzamelt

2017 was het jaar van #MeToo, het jaar waarin vrouwen en mannen openlijk spraken over hun ervaringen met seksueel grensoverschrijdend gedrag en het jaar waarin daders eindelijk consequenties ondervonden. Nu het nieuwe jaar begonnen is, is het belangrijk dat dit onderwerp niet blijft steken in 2017, maar dat we erover blijven spreken.

Ruby Vorgers is 24 jaar, studeert grafisch ontwerp aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam en ontwierp het kunstproject Soutien: een beha waarmee vrouwen via opnameapparatuur bewijs kunnen verzamelen als ze seksueel misbruikt worden. Want dat is volgens haar waar deze discussie op stukloopt: vrouwen hebben meestal geen bewijs van hun misbruik en daardoor blijft de dader vaak ongestraft.

We vroegen haar naar het project, hoe het precies werkt en de kwestie van privacy.

Broadly: Hoi Ruby, hoe kwam je op het idee om een beha met opnameapparatuur te ontwerpen?
Ruby Vorgers: We kregen binnen mijn minor branding een opdracht waarbij we data en privacy moesten combineren en je eigen vakgebied moest toepassen, in mijn geval dus grafisch ontwerp. Dit gebeurde in de periode dat #MeToo begon, en ik vond dat hier iets mee moest gebeuren. Rondom seksueel misbruik bestaan zo veel uiteenlopende problemen, zoals bijvoorbeeld victim blaming. Wanneer een vrouw aangeeft aangerand of verkracht te zijn, worden haar vragen gesteld als “Wat had je aan?” of “Heb je wel gezegd dat je het niet wilde?”

Daarnaast heb je ook nog eens de kans dat de vermeende dader het misbruik ontkent en als er geen bewijs is, is het jouw woord tegen dat van hem. Bovendien moet een vrouw bij aangifte van seksueel misbruik meerdere keren haar verhaal doen, wat heel moeilijk kan zijn. Met mijn beha en de app is er gewoon bewijs.

Hoe werkt het precies?
In mijn beha zit opnameapparatuur verwerkt: een microfoon, een hartslagmeter en een touchpad in de cups, waarmee aanraking gemeten wordt. Als je de beha bestelt krijg je bij de bezorging een unieke code, die je kan invoeren in een app op je telefoon. De app staat in verbinding met je beha en met het internet, en registreert feedback uit de apparatuur in de beha. De microfoon reageert op de touchpads en begint op te nemen als de touchpads aanraking meten. Ook neemt de microfoon belangrijke woorden op die een indicatie geven van afwijzing, zoals ‘nee’, ‘kappen’, en ‘stop’. De technologie werkt een beetje hetzelfde als die van Siri, die ook reageert wanneer je ‘Siri’ zegt.

Daarnaast raakt 70 procent van de vrouwen die aangerand of verkracht worden in een soort shock, waarbij de hartslag omlaag gaat. Die snelle daling van de hartslag wordt gemeten door de beha. Later kun je via de app aan de politie laten zien dat je in een staat van shock was, en dat kan als bewijs dienen dat je seksueel misbruikt bent en je jezelf niet kon beschermen . Bij gewenste seks heb je deze daling van de hartslag niet, en zo maakt de beha het onderscheid tussen gewenste seks en seksueel misbruik.

Draag je deze beha dagelijks of bijvoorbeeld alleen tijdens het uitgaan?
Seksueel geweld vindt juist vaak thuis plaats, binnen een familie bijvoorbeeld. Het zou daarom stom zijn om deze beha alleen te dragen als je gaat stappen.

Hoe kijk je aan tegen privacy? Mag je zomaar van iedereen iets opnemen?
Dat is wel een goed punt, maar daar ging mijn opdracht voor school ook over. Ik vind dat als iemand het lef heeft om iemand seksueel te misbruiken, en op die manier zijn of haar privacy schendt, dan doet de privacy van de dader er ook niet toe. Het is wel een ander verhaal wanneer je gewoon met iemand praat, maar de microfoon reageert alleen als er mogelijk sprake is van misbruik.

I k kan me voorstellen dat mensen zich nu afvragen: leg je de verantwoordelijkheid van het voorkomen van seksueel misbruik op deze manier niet bij de vrouwen neer, terwijl je eigenlijk het gedrag van mannen moet aanpakken? Wat zeg je tegen deze mensen?
Het klinkt misschien als mosterd na de maaltijd, omdat voorkomen van seksueel geweld natuurlijk altijd beter is dan het verzamelen van bewijs als het al gebeurd is. Maar het geeft wel een boodschap af: het idee dat een vrouw eventueel opnameapparatuur bij zich draagt schrikt af. Hierin ligt ook het probleem dat het zo vaak gebeurt: het idee dat één getuige géén getuige is, en dat mannen daarom denken hun gang te kunnen gaan.

Zit de beha eigenlijk lekker?
Dat is wel de bedoeling, natuurlijk. De apparatuur is zo gemonteerd dat je er geen last van hebt, en je kan de apparatuur natuurlijk uit de beha halen om hem te wassen.

Wil je de beha ook daadwerkelijk op de markt brengen?
De beha bestaat nog niet. Ik probeer het nu onder de aandacht te brengen via de media, zodat investeerders van mijn project afweten. Veel bedrijven vinden het een leuk idee, maar denken niet dat het echt gerealiseerd kunnen worden. Dat vind ik stom, want je hebt tegenwoordig enorm veel apparatuur die bepaalde delen van je lichaam meet, zoals fitbits en gps-horloges.

Ik heb dit idee nu voor mijn minor ontwikkeld, maar eigenlijk wil ik het doortrekken naar een afstudeerproject. Dan zou ik het groter willen maken, zodat iets soortgelijks straks ook voor jongens beschikbaar is, bijvoorbeeld in de vorm van ondergoed.