Deze gaybar in Groningen houdt dapper stand

Van de Stonewall Inn in New York tot aan café ‘t Mandje aan de Zeedijk in Amsterdam, homohoreca is vaak het decor geweest van de internationale lhbti-geschiedenis. In café ‘t Mandje konden homostellen in de jaren vijftig stiekem met elkaar dansen: als de zedenpolitie naar binnen kwam, werd er snel een lampje in de vorm van een uiltje aangezet. Bij de Stonewall Inn op Christopher Street leidde bruut politieoptreden tot de Stonewall Riots, de voorloper van Pride zoals we het nu kennen.

Toch verdwijnen lhbti-etablissementen in een rap tempo uit het straatbeeld. Die beweging is al jaren aan de gang, en lijkt voorlopig niet op te houden. In de hoofdstad is het aantal gaybars van 62 in 1982 geslonken naar 22 gaybars in 2021. Buiten de Randstad is er nog maar een handjevol lhbti-café’s over.

In Groningen pronkt een van de laatste gaybars van het Noorden: The House of Scandal. Voorheen stond dit café veertig jaar lang bekend als Bar de Rits. “Vroeger was dat een plek die heel Nederland kende, maar de laatste jaren trok het vooral oud publiek en was het geen household name meer,” vertelt huidige eigenaar Albert van den Oever, tevens bekend onder zijn drag alter ego Mildred Scandal. “Ik weet niet zo goed waarom ik het aandurf om deze tent een nieuw leven in te blazen, want in het Noorden zijn zo goed als alle gaybars verdwenen. Toch is het belangrijk dat we bestaan: alle kleuren van de regenboog voelen zich hier thuis.” Veel performers uit de queer scene zijn voor hun inkomen afhankelijk van het nachtleven. “The House of Scandal is een plek waar alle dragqueens het podium mogen betreden, hoe goed of slecht je ook bent. Je moet ergens je carrière beginnen.”

Afgelopen juni sloot ‘t Bölke in Enschede, een razend populair uitgaanscomplex voor de lhbti-gemeenschap, haar deuren. De laatste tien jaar was het zelfs uitgebreid met een bubbelbad, een sauna en een discotheek. “Ik heb honderden reacties gehad op Facebook met allemaal verhalen van bezoekers en bedankjes voor de mooie tijd die mensen gehad hebben,” vertelt Frans Loohuis in een uitzending van 1Twente Enschede. “De homoscene is helemaal veranderd. Acceptatie is verbeterd, je hoeft niet meer per se naar een club om jezelf te kunnen zijn. Je kunt ook met je vriend gewoon op het terras gaan zitten.”

Is Nederland inmiddels echt zo lhbti-vriendelijk dat we geen donkere clubs meer nodig hebben? Kan het daglicht ons inmiddels verdragen? Lhbti-activist, dj en nachtvlinder Nina de Koning is het daar helemaal niet mee eens. “In de Reguliersdwarsstraat zie je altijd vaste bezoekers die daar de veiligheid opzoeken van een straat speciaal voor onze gemeenschap. Geweld tegen lhbti’ers is de laatste jaren alleen maar toegenomen, dus veilige plekken om uit te gaan zijn juist belangrijk.” Dat gaybars uit de provincie op nog grotere schaal verdwijnen dan in de Randstad, komt volgens haar doordat clientèle uit de polder in het weekend vaak de stad bezoekt. “Als je nog niet uit de kast bent is het heel spannend om in je eigen regio, waar je veel mensen kent, naar een gaybar te gaan. Dan is de anonimiteit van een grote stad zoals Amsterdam heel aantrekkelijk.”

Volgens Albert van den Oever van The House of Scandal is het de digitalisering van het dateleven geweest die funest was voor de lhbti-horeca. “Internet en al die apps hebben roet in het eten gegooid. Je hoeft niet meer uit te gaan om een partner tegen het lijf te lopen, alles kan via je telefoon.” Maar dat betekent niet dat hij helemaal geen kansen ziet voor zijn eigen zaak.  “Ik merk toch dat er ook een groeiend publiek is dat liever voor fysieke dates gaat dan voor snelle hook-ups via een app. Daarnaast hangt er zo’n fijne sfeer bij The House of Scandal: mensen durven in hun eentje binnen te lopen en vinden dan gelijk aansluiting. Ik heb goede hoop dat ons publiek weer terugkomt en de lhbti-gemeenschap binnenkort gewoon weer aan de bar te vinden is. Sterker nog, ik hoop dat Groningen er in de toekomst meer gaybars bij krijgt.”

*Correctie: in een eerdere versie van dit artikel stond vermeld dat The House of Scandal de laatste gaybar in Noord-Nederland is. Dat is niet zo, in Groningen bevindt zich ook nog café Prins en in Leeuwarden café Bubbels.