Porna is geen vrouwvriendelijke porno maar een seksistisch marketingtrucje

Vorige maand verscheen de pornografische film A girls' getaway, geregisseerd door de Vlaamse seksuoloog Kaat Bollen. De trailer ziet er schitterend uit, performers voldoen aan het schoonheidsideaal, er is gefilmd op een mooie locatie en de cinematografie is van hoge kwaliteit. De film kwam tot stand in samenwerking met een groot mainstream pornoproductiehuis en met de Nederlandse pornozender Dusk. Dit is ook het bedrijf dat de term 'porna' ooit uitvond, het genre dat ze omschrijven als "Pornografie die vrouwen echt leuk en opwindend vinden." En het is ook het bedrijf waar ik na mijn bachelor Media Studies kwam te werken.

Ik schreef mijn scriptie over de verbeelding van vrouwelijk plezier in heteroseksuele pornografie en had al een jaar porno geregisseerd voor een voornamelijk mannelijk publiek. Ondanks dat ik niet echt geloofde in genderspecifieke pornografie, besloot ik een klus bij Dusk aan te nemen. Uiteindelijk bleef ik er twee jaar hangen – ik had de overtuiging dat als we het zouden kunnen hebben over de pornografische wensen van vrouwen, we ook in gesprek konden over hoe divers menselijke seksualiteit is. Niets bleek minder waar.

Dusk werd opgericht door twee mannen met een zakelijke media-achtergrond; niet zo gek dus dat ze zich op de markt voor vrouwen wilden richten. Het was nog betrekkelijk onontgonnen terrein, en als je vrouwen zover krijgt om porno te gaan kopen, kun je heel veel geld verdienen. Om porno kopen zo aantrekkelijk mogelijk te maken, is de term porna toen bedacht – het bekt lekker en het is meteen duidelijk voor welke doelgroep dit bedoeld is.

Om uit te zoeken wat vrouwen wilden, werd er een Dusk-panel opgericht, waarin vrouwen van allerlei pluimage hun mening gaven over wat ze van diverse pornoscènes vonden. Er bleken wat gemene delers: de porno moest er mooi uitzien en er moest aandacht zijn voor het welzijn en vooral het genot van de vrouwelijke performer. Maar opvallender was iets anders: het maakte niet uit wat voor scènes je de groep vrouwen liet zien – of het nu een liefdevolle heteroscène was, zeer gespecialiseerde BDSM, een facial cumshot of een scène met harige lesbiennes – er was altijd wel een vrouw die het supergeil vond.

De doelgroep Vrouw is dus nogal divers, en gelukkig weten we dat in de porno-industrie al een jaar of veertig (!). Toen begin jaren tachtig de anti-porno-feministen schreeuwden dat 'porno de les is en verkrachting de uitvoering', waren de sex positive-feministen juist druk bezig met het maken van porno die zij zelf tof vonden. Het antwoord op slechte porno, vonden zij, is niet géén porno maar betere porno. Denk hierbij aan het werk van Annie Sprinkle en Candida Royalle, die aan de wieg stonden van deze pornobeweging.

Er is dus een sterke traditie van vrouwen die porno maken voor zichzelf en mensen zoals zij. En die makers zijn heel divers: heterovrouwen, lesbische vrouwen, vrouwen van kleur, dikke vrouwen, transvrouwen. Ze maken films die inzoomen op al die verschillende manieren van seks hebben en verschillende voorkeuren en fantasieën. Het heet alleen geen porna, maar is zeker ook voor vrouwen bedoeld.

Wanneer we ervan uitgaan dat porna pornografie is "die vrouwen echt leuk vinden" en waar vrouwen "echt opgewonden" van worden, dan kunnen we dus stellen dat alle pornografie porna kan zijn. Maar dat verkoopt natuurlijk voor geen meter. Ook in pornotelevisieland heb je een formule nodig die zich onderscheidt van de rest van het aanbod om bestaansrecht te hebben. Het is daarom zinvol om te doen alsof vrouwen van maar één specifieke soort pornografie houden; namelijk het gelikte soort zoals bijvoorbeeld in de nieuwe film van Kaat Bollen.

En zo wordt de pornowens van dé vrouw gesimplificeerd tot een roze sausje over jouw seksualiteit.

Tegelijkertijd wordt er een beeld geschetst waarin porna ethischer zou zijn dan andere vormen van pornografie, alsof de niet-pornawereld een vrouwenhatende fabriek is. Op iD.com verscheen vorige maand een interview met Kaat Bollenover haar nieuwe film, en het stuk had de titel 'in porna kennen acteurs tenminste elkaars voornaam', naar een quote van Kaat uit hetzelfde stuk. Daarmee impliceert ze dat dit op pornosets van 'gewone' pornofilms niet het geval is.

In élke pornofilm waar ik aan mee heb gewerkt kennen acteurs elkaars naam. Die lees je namelijk op de uitslag van elkaars soa-testen, voordat je aan het werk gaat. Die noem je 's middags als je ergens op een terras nog even de dag nabespreekt – je weet wel, met die mensen met wie je de hele dag gesekst hebt. Dat is niet bijzonder, dat is hoe de porno-industrie werkt.

Overigens kreeg ik voor een scène in een film die gelabeld werd als porna ooit 250 euro, terwijl ik voor een soortgelijke scène in de meer mainstream pornoscene 750 euro krijg. Of porna dan zoveel vrouwvriendelijker is, valt te betwijfelen.

Ook de 'realness' van porna is een van de zogenaamde aantrekkingskrachten: "Echte chemie" en "Geen nepopwinding of fake orgasmes", staat er in de Dusk-criteria van het genre. Maar als je performers uitnodigt, een locatie huurt, belichting neerzet en een scène regisseert, is ook porna gewoon een toneelstukje. Dat het uiteindelijke product eruitziet als seks die je zelf graag zou willen beleven, verandert daar niets aan.

Ben je een vrouw en dacht je al een tijdje: "Maar ik houd juist van een woeste gangbangscène of een horde aan hypermasculiene gays – wat is er mis met mij?!" Helemaal niets. Je pornosmaak is helemaal oké, je wordt alleen niet zo heet van een bepaald marketingtrucje. Blijf dus vooral je facial cumshotcompilaties kijken en – om te zorgen dat ze gemaakt kunnen blijven worden – vergeet niet te betalen voor dat waar je van komt.

Maandelijks vertelt Yvette Luhrs (31) ons over het wel en wee in de wereld van seks als werk in Nederland. Yvette maakt porno, zit regelmatig achter een webcam, en ze is voorzitter van PROUD, de belangenvereniging voor mensen die in de erotische industrie werken in Nederland.