Het verbluffend overtuigende bewijs dat Severus Sneep transgender is

In de jaren nadat Harry Potter succesvol de Heer van het Duister omlegde en een einde maakte aan diens terreurbewind, heeft J. K. Rowling, de bedenker van het verhaal, vele verborgen aspecten over de karakters uit het Potter-universum onthult. In 2007 maakte de schrijver bekend dat de ultieme Potter-vaderfiguur, Zweinsteins’ schoolhoofd Albus Perkamentus, homoseksueel was. In 2015 opperde Rowling dat Hermelien Griffel, de belangrijke heldin in de reeks, heel goed een zwarte jonge vrouw zou kunnen zijn. Rowling heeft nooit gezegd dat de onbegrepen anti-held Severus Sneep een transgendervrouw zou zijn, maar toch is een steeds grotere groep van trans-Sneep-geleerden ervan overtuigd dat dit niet te ontkennen valt.

Zoals bij alle grote fanculturen, vindt de trans-Sneep-gemeenschap elkaar op Tumblr. De laatste paar jaar hebben de echte aanhangers hun theorie onderbouwd door het herlezen van alle teksten, een prikkelende lezing over Sneeps verborgen vrouwelijke identiteit. Elk jaar, tijdens de eerste week van augustus, vieren ze Trans Snape Week; zeven dagen gewijd aan het eren van Severus Sneep als een transvrouw. De feestelijkheden bestaan uit het citeren van bronteksten die wijzen op Sneeps ware genderidentiteit, het maken van tekeningen van Sneep als vrouw, en zelfs het creëren van trans-Sneep-moodboards. Het jaarlijkse evenement vindt sinds 2015 plaats en is opgericht door Tumblr-gebruiker Ensnapingthesenses, een 26-jarige transman uit Spanje.

“Onder de Harry Potter-fanatici op Tumblr bestaat er een gestaag groeiende gemeenschap van mensen die gelooft dat Sneep trans was, of die op z’n minst de mogelijkheid wil onderzoeken; sommigen van ons konden maar niet stoppen erover te typen, tekenen of denken, en zodoende was Trans Snape Week geboren,’’ legde Ensnapingthesenses uit in een interview met Broadly. ‘‘Trans Snape Week is een moment om bij elkaar te komen en te vieren, verkennen en delen: het omvat alle denkbare soorten fanfictie, fankunst en literaire analyses. We kunnen veel van onszelf terugvinden in zo’n complex, intrigerend en polariserend personage, iets dat we als trangenderfans normaal nooit ervaren.”

Fatuma, een a-gender uit Oost-Afrika, helpt met het organiseren van Trans Snape Week 2017. Dit wordt gehouden door het Snape Love Posts Tumblr-account, een algemene Sneep-groep waar een verscheidenheid aan Sneeplievende Tumblr-leden elkaar vinden, waaronder Fatuma. Fatuma legde aan Broadly uit dat volgens hen J.K. Rowling Sneep ‘‘gecodeerd’’ heeft als vrouw tot het punt dat ‘‘als ze Snape als een cisgendervrouw geschreven had, geen deel van Sneeps verhaal aangetast zou zijn.’’ Fatuma is het eens met Ensnapingthesenses: er is een sterke gemeenschap van mensen die geloven dat Sneep trans is – en ze hebben data om het te onderbouwen.

‘‘Onlangs werd een enquête naar het fan-zijn van Sneep op Tumblr gehouden, en zo’n twintig procent van de fans bleek niet cisgender te zijn. Dat ligt aanzienlijk hoger dan het gemiddelde van de wereldbevolking,’’ legde Fatuma aan me uit. ‘‘Ik denk dat transmensen zich kunnen identificeren met karakters die als trans geschreven werden, omdat sommige trans-ervaringen universeel zijn.’’

‘’Ik kan me Sneep niet als geen trans voorstellen,’’ sloot Ensnapingthesensesdaarop aan, en voegde eraan toe dat ‘‘alle contextuele hints die kant op wijzen.’’ Ook al is de ‘‘conclusie nooit bewezen,’’ vervolgde hij, is het ook ‘’nooit ronduit ontkent.’’

‘’Sneep is een personage dat het overgrote deel van het verhaal een fluïde en ambigue positie inneemt – altijd tussen twee werelden, en vaak vrij letterlijk op de loer liggend in de schaduwen van een ruimte, van buiten naar binnen kijkend,’’ zei Ensnapingthesenses. ‘‘Hij lijkt iemand die tragisch genoeg in de kast zit.’’

Om Trans-Sneep-kunde te begrijpen, moet je jezelf in de tekst onderdompelen. Sneeps professie is de gebruikelijke eerste stap in dit discours: als Zweinsteins toverdrankleraar, bepleitte Professor Sneep haar persoonlijke waardering voor de kracht van toverdranken in het eerste boek, door aan studenten te vertellen dat ze ‘‘geen dommig toverstafgezwaai’’ in haar klas wil zien. In 2011 schreef auteur Racheline Maltese een iconisch essay over Sneep als een vrouwelijke held, en legde hierin uit dat Sneeps schijnbaar onbenullige commentaar over toverstafjes een vroege indicatie aan de lezer is dat ‘‘dit personage, op een zeker niveau, masculiniteit afwijst, zeker gezien de aandacht in de reeks voor fallische stafjeshumor.’’

Als Sneep in de klas vertelt dat ze ‘‘niet verwacht dat je werkelijk de schoonheid zal begrijpen van glinsterende dampen, de delicate kracht van vloeistoffen die door menselijke aderen kruipen,’’ roept ze klassieke feminiene heksensymboliek op. Ensnapingthesenses bevestigt dit: “Het maken van toverdranken en gif heeft een lange en fascinerende geschiedenis die met vrouwelijkheid geassocieerd wordt. Maar Sneeps affiniteit met toverdranken en haar immense talent kunnen ook geïnterpreteerd worden als een poging een magische weg naar transitie te vinden.’’

‘‘Het idee van Sneep als tiener die toverdranken onderzoekt en modificeert spreekt me aan,’’ vertelde Fatuma. ‘’Ze doet dat niet voor faam of geld, maar om een middel te vinden dat een transitie zonder bijwerkingen kan bewerkstelligen.’’ Ensnapingthesenses wees erop dat er toverdranken zijn die ‘‘iemands voorkomen veranderen, en sommigen waarbij die verandering blijvend is, dus waarom zou het niet een mogelijke optie kunnen zijn voor hormoonbehandeling?’’

Trans-Sneep-geleerden hebben hun begrip van Sneep verder verfijnd via zijn rol in Harry’s leven. We weten allemaal dat Severus Sneep onbeantwoorde liefde voelde voor Harry Potters moeder, die getrouwd was met macho-flapdrol James. Hoewel Voldemort hen beide doodde, wist Sneeps liefde hun dood te overstijgen. Via een geheime afspraak met Perkamentus, en vanwege loyaliteit voor Lily, werd Sneep in zekere zin Harry’s surrogaatmoeder.

‘‘Sneep is, thematisch, een invaller voor Lily (en Sirius is dat voor James),’’ zei Fatuma. In een Tumblr-discussie legde Ensnapingthesenses uit dat ‘‘symbolisch gezien jongens opgroeien om hun vaders te vervangen; de vaders bereiden ze daarop voor, terwijl de moeder een andere rol in hun levens heeft, die meer te maken heeft met emoties en het zien van andere perspectieven.’’ Volgens Ensnapingthesenses, Fatuma en Maltese, vervult Sneep zo’n moederrol voor Harry.

‘‘De relatie tussen Harry en Sneep doet denken aan de interacties tussen een tienermeisje en haar moeder, waarin conflicten ontstaan omdat ze zich letterlijk aan elkaar spiegelen” schreef Ensnapingthesenses.

Er zijn volgens Ensnapingthesenses nog meer opmerkelijke tekstuele voorbeelden die de Trans Sneep Theorie ondersteunen, kleine dingen zoals een flashback in De Relieken van de Dood, waarin Sneep als kind te zien is terwijl zij haar moeders blouse draagt. In De Halfbloed Prins onderzoeken Harry en Hermelien Sneeps handschrift in een oud exemplaar van Toverdranken voor Gevorderden, niet wetende wie de zelfbenoemde ‘’Halfbloed Prins’’ is die hier aantekeningen in heeft gemaakt (het blijkt Sneep te zijn en de ‘prins’-pseudoniem is een referentie naar haar moeders meisjesnaam). Een citaat spreekt voor zichzelf:

Voor Ensnapingthesenses wijst de combinatie van een met vrouwen geassocieerde magische traditie en de meisjesachtige krullen van Sneeps vroege handschrift erop dat “een jonge vrouw haar gender wilde uitdrukken, zelfs als het in het geheim moest.’’

Toen Sneep opgroeide, bleef ze de outcast terwijl haar mannelijke leeftijdgenoten – Remus Lupos, Peter Pippeling, Sirius Zwarts en James Potter – zich verenigden als de gang van Gryffoender. In hoofdstuk 28 van De Orde van de Fenix brachten ze Sneep publiekelijk ten schande door hem de in lucht te toveren, waarbij iedereen haar ondergoed kon zien.

Lupos ging als volwassene verder met dit geplaag: in De Gevangene van Azkaban, toen hij de professor van Verweer tegen de Zwarte Kunsten in Zweinstein werd, onderwees hij z’n studenten over een wezen genaamd de Boeman, dat in donkere kleine ruimtes verblijft (Lupos houdt een Boeman in een kast). Een Boeman transformeert in wat de persoon die hem ziet het meeste vreest, en de Boeman wordt verslagen door de Ridiculus-spreuk die het magische wezen ontwapent door er een grap van te maken. Voor Marcel Lubbermans neemt de Boeman de vorm van Severus Sneep aan, en wanneer Lubbermans de Ridiculus-spreuk uitspreekt, verandert de Boeman-Sneep in Sneep in mantelpak, wat ervoor zorgt dat de hele klas in lachen uitbarst.

Voor Ensnapingthesenses is ‘’het extreme belachelijk maken door Lupos van de Sneep-Boeman (die uit een kast komt!) een krachtig voorbeeld van de wijze waarop Sneep werd vernederd voor vrouwelijk zijn.’’

‘’Ik heb het gevoel dat zelfs in de kast Sneep leed onder de vooroordelen van iedereen om haar heen’’, vertelde Ensnapingthesenses. ‘’En ik heb het gevoel dat al deze voorvallen veel begrijpelijker zijn wanneer je ze in dit licht beschouwt. Dat Sneep een transgendervrouw zou kunnen zijn is op zichzelf een concept dat zelfs zonder overtuigende achtergrond het waard is om onderzocht te worden – maar die achtergrond blijkt er dan ook nog eens te zijn.’’

Eén van Sneeps best bewaarde geheimen was haar Patronus, een krachtige beschermspreuk die zich als de spirit animal van die persoon manifesteert. Sneep en Lily delen de hinde-patronus, wat lang geïnterpreteerd werd als Sneeps onvergankelijke liefde voor Lily. Deze theorie wordt echter complexer als ze als trans gezien wordt.

Trans-Sneep-geleerden geloven dat Sneeps Patronus weer een ander voorbeeld is van haar rol als moeder voor Harry Potter. Belangrijker nog, de hinde wordt opgevat als een letterlijke projectie van Sneeps vrouwelijke genderidentiteit. Het feit dat de hinde ook Lily’s Patronus is staat niet alleen in verband met dat Sneep Lily’s plek in het moederschap inneemt, maar ook dat Sneep naast het liefhebben van Lily, een vrouw als Lily zou willen zijn.

Als je erover nadenkt, is deze lezing logischer dan verliefd blijven op je jeugdliefde, decennia na haar dood. ‘‘Sneeps relatie met Lily herinnert me in veel opzichten aan de relatie die ik als kind en tiener had met cismeisjes,’’ vertelde een transvrouw genaamd Lilyana me. Het feit dat ‘‘Sneeps patronus dezelfde is als die van Lily is iets wat romantische interesse overstijgt… het is de fysieke en magische belichaming van Sneeps geest is de vrouwelijke representatie als die van Lily kan er absoluut op wijzen dat Snape feitelijk een transvrouw is.’’

Het delen van de patronus met Lily maakt Sneep uniek in de tovenaarswereld. In een passieve maar krachtige magische handeling leidt de verschijning van Sneeps hinde Harry naar het Zwaard van Griffoendor. Maltese schreef dat het deze specifieke scène is die Sneep als een heldin ultiem bevestigt. “In Harry Potter en de Relieken van de Dood, neemt Sneep haar meest prominente vrouwelijke rol in door het onwettig beschikbaar stellen van het Zwaard van Griffoendor via het gebruik van haar Patronus,’’ lichte Maltese toe. “In deze scène, speelt Sneep in wezen de Vrouwe van het Meer,’’ een literair figuur dat opduikt in verschillende stukken van King Arthur-literatuur. De Vrouwe van het Meer geeft het zwaard Excalibur aan Arthur, op vergelijkbare wijze zoals Sneep het beruchte Zwaard van Griffoendor aan Harry geeft.

Dan is er nog de kwestie van Sneeps dood, waarin ze zichzelf opoffert voor het grotere goed van Zweinstein: Sneep neemt nobel deel aan het vooraf afgesproken plot met Perkamentus, waarin zij het schoolhoofd doodt op zijn verzoek, terwijl ze hiermee haar studenten en nabije collega’s laten geloven dat ze in het geheim altijd Heer Voldemort is blijven dienen. Pas na haar dood wordt haar naam gezuiverd.

Over het algemeen bestaat er in fictie een zorgwekkende geschiedenis van queer-schurken, iets wat veel Sneep-geleerden die ik ondervroeg onderkennen. Sneep overstijgt dit volgens hen. “Snape was queer-gecodeerd om haar een slechterik te maken,’’ legt Fatuma uit. “Maar het intrigerende is dat elke keer wanneer makers een ‘ze waren al die tijd eigenlijk goed’-kaart trekken, de vrouwelijke en/of queer-codes doorgaans worden opgegeven; het personage mag daarna weer cisgender en hetero zijn. Sneep niet.’’