Romana Vrede houdt niet van mensen, maar wil wel alles van ze weten

In onze serie ‘Het VICE Interview’ stellen we elke keer ietwat ongemakkelijke en zeer uiteenlopende vragen aan beroemde en/of interessante mensen. In deze aflevering spreken we acteur, schrijver en theater theatermaker Romana Vrede over diepgewortelde melancholie, haar hekel aan mensen en met een onzichtbaarheidsmantel mensen achtervolgen.

VICE: Wanneer heb je voor het laatst ongelooflijk hard gejankt? 
Vrede: Ik heb nogal een melancholische aard en ik hou ook van die melancholie. Voor mij is dat als rode wijn en chocolade. Soms voel ik dat er verdriet in me zit, en dat het er uit moet. Dan luister ik heel zachtjes naar Tracy Chapman en dan kan ik huilen.

Wanneer was je voor het laatst écht over de rooie? 
Dagelijks. Ik ben een heel agressief type, waardoor ik non stop over de rooie ben. De vader van mijn kinderen zei me ook: bij jou is het altijd van nul tot honderd in drie seconden. Het ding is: ik kan sowieso niet goed tegen mensen. Ik heb dit van mijn moeder. Daarbij is mijn sterrenbeeld ook nog eens schorpioen.  

Ik was trouwens daarnet nog over de rooie. Ik moest sommige zinnen opnieuw inspreken na een opnamedag. De studiobaas zat naast de regisseur. Die begon te zeggen dat ik te geacteerd was of in een andere ‘toonaard’ de zin moest inspreken. Dan dacht ik: ik hoef niet naar jou te luisteren en daarbij is dit geen bruikbare aanwijzing. Ik voelde me in een klap rood van woede worden.

Zijn er complottheorieën waarin je gelooft? 
Vast wel. Aan het begin van de industriële revolutie waren alle arbeiders verenigd, of ze nu wit of zwart waren. Dat werd een te grote macht. Er werd toen een politieke vorm van racisme geïntroduceerd, als een soort ‘verdeel en heers’-tactiek. Tegen witte arbeiders werd gezet dat het niet uitmaakt dat ze even arm zijn als zwarte mensen, omdat ze wit zijn en dat maakt hen beter. Zo is er onder het volk verdeeldheid ontstaan.

Ook werd er van vrouwen veel meer gevraagd om lief, zacht en kwetsbaar te zijn. Hun emotionaliteit werd op een specifieke manier geframged, omdat vrouwelijkheid een kracht is die niet te beteugelen is. Als een vrouw emotioneel was, werd ze weggelegd als een ‘hormonaal’ en ‘vervelend’.

Dat is eigenlijk geen complot, maar een feit. Het systeem is erop gebrand om de top te houden, en voor de rest zoveel mogelijk het volk te verdelen. Het maakt niet uit of dit over etniciteit of gender gaat. 

Wat is de donkerste periode die je in je leven hebt doorgemaakt? 
Voordat ik vitamine D ontdekte, was ik ieder jaar van oktober tot en met februari down. Ik voelde me altijd leeg en koud. Mijn melancholie werkt perfect in de zomer of de lente, wanneer ik het toelaat op het strand of in de bossen. Maar in de winter bevestigt de buitenwereld mijn melancholie. Daar moet ik voor uitkijken. Nu gebruik ik vitamine D, waardoor het veel beter gaat. 

Ook zat ik in een relatie, toen ik merkte dat ik niet gecommuniceerd kreeg hoeveel ik van de ander hield. Ik had altijd het gevoel dat ik veel te weinig gaf. Dat ik er nooit genoeg was. Dat ik nooit genoeg tijd had. Ik voelde me nooit goed genoeg. Dat heb ik een paar keer meegemaakt, en dat waren een voor een donkere tijden voor mij.

Dat gevoel van nooit genoeg zijn in een relatie, heb ik sinds kort echt kunnen doorbreken. Daarom zit ik nu ook even niet in een relatie, en daar voel ik me oké bij. Ik ga zorgvuldig om met welk soort relatie ik wil en met wie ik in een relatie wil zitten.

Maken drank en drugs gelukkig?
Ja, op het moment zeker. Seks maakt ook gelukkig. Dansen ook. Reizen en kleren maken ook gelukkig. Doe het gewoon en geniet er gewoon van.

Maar wanneer het niet meer gelukkig maakt, moet je ermee ophouden. Als je na vierentwintig uur dansen er niet meer gelukkig door wordt, moet je stoppen. Hetzelfde geldt ook voor drugs: als je het nodig hebt, en er niet meer gelukkig door wordt, moet je stoppen.

Wat is de grootste daad van verzet die je ooit hebt gepleegd?
Dat begon toen ik merkte dat ik niet voldeed aan een bepaald plaatje van wat mensen hebben van een vrouw, een acteur, een moeder of een partner. Ik ben ik verschillende situaties geweest waarin mensen zeiden dat als ik me niet aanpaste, we afscheid moesten nemen. Mijn daad van verzet is dan dat ik me nooit heb laten manipuleren. Daar ben ik heel trots op.

Ik heb een hele sterke intuïtie. Soms hangen mensen een symbolische wortel voor je, waarmee ze je willen chanteren. Nu heb ik mijn leven zodanig ingericht dat niets me tot iets kan dwingen. Zelfs mijn kind kan dit niet. Ik kies er iedere dag voor om voor hem te zorgen. Dat is een keuze, niet omdat het moet.

Wanneer je iets doet, omdat het moet, heb je de verkeerde keuze gemaakt. Mensen moeten echt meer luisteren naar dat kleine stemmetje in hun hoofd dat hen aangeeft dat ze iets niet meer moeten doen.

Wat zou je doen als je een dag de onzichtbaarheidsmantel van Harry Potter had?

Damn, ik krijg nu al keuzestress. Mag ik in de tijd springen? Mag ik overal ter wereld zijn? Het is verleidelijk om Trump te zeggen, maar anderzijds: nobody cares. Ook Rutte zou ik kunnen kiezen, maar ik ga geen vierentwintig uur verspillen aan die gast. Misschien kan ik stiekem wat exen laten struikelen? 

Ik weet wat ik ga doen: ik ga willekeurige mensen volgen. Ik zou achter jou aanlopen, met jou mee naar binnen gaan en zien wat je doet. Dan sluip ik naar buiten en volg ik iemand anders. Ik ga mensen haunten. Zo’n engerd ben ik wel.

Welk moment uit je leven wil je terugdraaien met de VAR?
Ik heb een boek geschreven, genaamd ‘De Nobele Autist’. Dat boek is een brief aan mijn autistische zoon. Ik schreef in dat boek dat ik hoop dat ‘het leven na de dood’ inhoudt dat ik de film van mijn leven opnieuw mag bekijken: ik kan het op pauze of slowmotion zetten of vanuit een ander perspectief bekijken.

Ik zou dan bijvoorbeeld ook het moment willen zien dat ik de vader van mijn kind voor het eerst tegenkwam. Of ook wanneer we elkaar net niet gezien hebben, maar wel bij elkaar in de buurt waren. Ook vraag ik me af wanneer ik de liefde van mijn leven ben tegengekomen, zonder die te herkennen. 

Stel: je hebt een tijdmachine. Naar welke periode ga je?
Er is heel veel dat ik zou willen zien. Ik zou helemaal terug willen keren naar de oertijd en de oerknal. Ook lijkt het me fantastisch om het ontstaan van de mensheid mee te maken.

Nu ben ik bezig met een voorstelling over het moment dat eerste Portuguese boten aankwamen aan de Afrikaanse kust. Dat zou ik ook wel graag willen meemaken. En als vlieg op de muur zou ik ook graag in de kamer aanwezig willen zijn op het moment dat Barack en Michelle Obama te horen krijgen dat Obama president wordt van Amerika. Ook zou ik willen zien hoe men dacht wanneer ze een vrouw verbrandden. Wat zag je in haar ogen? Wat denken die mensen die op het punt staan een vrouw te verbranden? Zou ik begrijpen wat er in hen omgaat?

Ik hoop dat ‘het leven na de dood’ niet enkel inhoudt dat ik mijn eigen leven opnieuw kan bekijken, maar gewoon het leven volledig opnieuw mag zien. En dat terwijl ik aan het begin van dit interview zei dat ik niet eens van mensen houd.  

Dank!