Mannen over het moment dat ze een grens overgingen bij een vrouw

Naroepen, tietenknijpen of ongewenst een foto van een pik ontvangen. Die situaties worden vaak afgedaan als grapje, iets dat er een beetje bijhoort, of als grijs gebied. Ondertussen heeft 53 procent van de vrouwen weleens (seksuele) grensoverschrijding meegemaakt. Hoe grijs is dat grijze gebied eigenlijk? Waar ligt de grens, en voor wie? Wat zijn de gevolgen op lange termijn? En kan het ook anders? In onze campagne "Grijs is de Grens" zoeken we het uit.

Een paar jaar geleden lag ik met een jongen in bed. Hij wilde seks, maar ik zei dat ik dat niet wilde. We zoenden een beetje. Toen probeerde hij toch nog twee keer seks met me te hebben. Een paar weken later kwam ik hem tegen, en ik vertelde hem dat ik het niet fijn gevonden had. Hij leek verbaasd. “Ja, dit is denk ik dan zo’n grijs gebied”, zei hij. Ik vond het helemaal niet zo grijs – het was toch duidelijk dat ik het niet wilde?

53 procent van de vrouwen in Nederland heeft wel eens meegemaakt dat er tegen hun zin een seksuele handeling bij hen werd verricht. Vaak wordt zoiets dan afgedaan als een grapje, ‘iets wat er een beetje bijhoort’ of ‘een grijs gebied’. Dit zogenaamde grijze gebied ontstaat doordat grenzen niet op tijd worden herkend en erkend. Ik vroeg drie mannen die iemands grens overschreden hoe zoiets kan gebeuren, en hoe het is om achteraf tot dat inzicht te komen. Ook vroeg ik of ze hun gedrag als een ‘grijs gebied’ zien.

Toen ik achttien was had ik een vriendinnetje. Op een avond kwamen we thuis van een feestje. We stonden in de woonkamer van mijn ouders te zoenen, toen ik vroeg of ze me oraal wilde bevredigen. Ik heb haar niet gedwongen, maar de sfeer had wel iets dwingends, iets naars. Het voelde niet fijn en veilig. Toen ze het deed, was ik er niet bij met mijn hoofd – ik had geen aandacht voor haar.

Een paar dagen later vertelde ze dat het tegen haar zin in was gebeurd. Ik schrok ervan, maar het verbaasde me niet. Ik dacht niet: huh, waar heb jij het over? Eigenlijk was het een bevestiging – ik wist dat het niet fijn was geweest. Het was een emotioneel gesprek, we moesten allebei huilen. Ik heb mijn excuses aangeboden, want ik schaamde me diep. Daarna hebben we er niet meer over gesproken en nog drie maanden een fijne relatie gehad. Sinds het uit is hebben we geen contact meer.

Jarenlang heb ik het weggestopt, maar de laatste tijd komt die herinnering weer terug. Ik denk dat ik er door #MeToo over ben gaan nadenken. Hoe kan het dat een klungelige 18-jarige als ik zoiets kon doen? Ik was enorm verliefd op haar, ik wilde haar geen kwaad doen en ik zag mezelf niet als een grensoverschrijder.

Mijn seksuele voorlichting ging over soa’s en zwangerschap. Porno was eigenlijk het enige waarvan ik iets kon leren over de seks zelf. Ik ben opgegroeid in een tijdperk met toegang tot oneindig veel porno, waarin vrouwen meestal onderdanig zijn aan mannen. Ik had al hardcore porno gezien voordat ik überhaupt had gezoend. Ik leerde niks over intimiteit en dat seks daar onderdeel van is. Mijn beeld van seks was daardoor denk ik verstoord. De avond dat ik mijn vriendin om orale seks vroeg, had ik het gevoel alsof er een denkbeeldige pornoregisseur in de kamer was, die bepaald had dat ik dat moest vragen. Ik wil porno niet demoniseren, maar ik had destijds niet door dat de seks in porno niet realistisch is en weinig met intimiteit te maken heeft.

Ik ben door deze gebeurtenis bewuster gaan nadenken over grenzen. In juridisch opzicht viel deze gebeurtenis misschien onder een grijs gebied: ik heb gevraagd of ze me wilde bevredigen, en dat deed ze. Maar eigenlijk wilde ze het helemaal niet. We moeten leren dat een veilige en intieme sfeer zorgt voor helderheid. Dan zou er geen grijs gebied bestaan. Mijn innerlijke pornoregisseur heb ik eruit geschopt. Soms mag-ie weer naar binnen, maar alleen omdat mijn vriendin en ik ons allebei veilig en geil voelen.

Ik was 21 toen ik met een meisje aan het daten was. Op een avond nadat we seks hadden gehad, merkte ik dat ze bozig en geïrriteerd was. Toen ik vroeg wat er was, zei ze dat ze de seks niet fijn vond. Ik zat te veel in mijn eigen wereld en was niet met haar bezig geweest. Ik was in shock. Voor mij voelde het als normale seks. Ik hoop dat ik sorry heb gezegd, maar dat weet ik niet meer zeker. Dat is de laatste keer dat we samen hebben geslapen, maar als we elkaar tegenkomen zijn er geen hard feelings.

Ik voelde me heel rot en schuldig. Ik dacht: oké, dit is een wake-up call, ik wil nooit meer dat zoiets gebeurt. Maar een paar maanden geleden had ik seks met een meisje, die meteen na afloop geïrriteerd de kamer uit liep. Twee minuten later kwam ze terug en zei: “Kas, je was er helemaal niet bij tijdens de seks. Ik vond het niet fijn.” Ik was weer in shock – vooral omdat ik het al een keer eerder had gehoord. Ze vertelde dat ze het eerst fijn vond, maar dat het snel omsloeg doordat ik niet met haar bezig was. We spreken elkaar nog steeds en zijn nog bevriend, maar het was de laatste keer dat we seks hadden.

Godver, dacht ik. Hoe kon dit nou weer gebeuren? Deze twee momenten zijn heel erg bepalend geweest voor hoe ik naar seks kijk. In zowel speelfilms als in porno heerst er een door mannen gedomineerd beeld van seks, waarbij de man de leiding neem en snel penetreert. Dit beeld sijpelt overal in door- ook in mijn slaapkamer. Tijdens seks nam ik onbewust vaak de leiding, en ging ik vaak voor snelle seks. Ik reproduceerde deze rollen zonder er kritisch op te zijn. Dat weet ik nu, omdat deze vrouwen er iets van durfden te zeggen. De kans is aanwezig dat het vaker is gebeurd.

Ik ben een grens overgegaan, omdat ik iets heb gedaan wat de ander niet wilde. Tijdens seks kan instemming verdwijnen, en daar stond ik niet bij stil – omdat ik toen meer met mezelf bezig was. Op dit moment ben ik met een meisje aan het daten dat ik heel leuk vind, en de seks is heel anders. Het is een stuk rustiger, we geven elkaar veel aandacht, en we praten erover. Dat betekent niet dat ik nooit kan domineren, maar dat moet dan een vrije keuze zijn, van mij én van haar.

Ik was 24 en aan het backpacken in Indonesië. Op mijn laatste dag ontmoette ik in het hostel tijdens het ontbijt een meisje. In de middag gingen we bier drinken op het dak van het hostel. Het was hartstikke gezellig. We zaten urenlang te kletsen, en uiteindelijk zoende ze me. Om 02:00 ging ze naar de slaapzaal en gaf me een knuffel. Een half uur later moest ik m’n spullen pakken om naar het vliegveld te gaan. Ze was nog wakker, dus ging ik op de rand van haar bed zitten. Toen ik wegging, gaf ze me weer een knuffel. Ik zoende haar, maar merkte dat ze er geen zin in had. Toch probeerde ik het weer. Ik dacht: ik zoen maar door, want ik vind een knuffel geen volwaardig afscheid. Dat voelde platonisch, vriendschappelijk. Het is gek dat ik me dat recht toe-eigende, alleen maar omdat we eerder hadden gezoend. Toen ze mijn zoen weer niet beantwoordde, pakte ik m’n spullen en zei ik gedag.

In de taxi naar het vliegveld voelde ik me er een beetje gek over, maar de volgende dag kwam het besef pas echt. Na mijn vlucht appte ik mijn excuses voor wat er was gebeurd. Toen ze daarop niet reageerde, was het een bevestiging dat ik haar grens was overschreden. Ik voelde me schuldig, omdat ik wist dat ik te ver was gegaan.

Ik ben met dit soort dingen normaal gesproken eerder aan de voorzichtige kant. Vrouwen hebben vaker tegen mij gezegd: waarom zoen je me niet gewoon? Daardoor was ik extra verward dat zoiets was gebeurd. Drank is geen excuus, maar ik denk wel dat het een rol speelde. De grenzen voelden wat vager en ik zette mijn eigen verlangen voorop. Ik vond het confronterend dat ik blijkbaar de controle over mezelf kon verliezen.

Ik vind het gevaarlijk om te zeggen: dít is de grens, want dat is voor iedereen anders. Ik vind mijn gedrag niet in een grijs gebied vallen, omdat ik de grens van iemand anders ben overgegaan. Als iemand zich oncomfortabel voelt, is de grens al bereikt. Sinds die keer in het hostel ben ik nooit meer in zo’n situatie terecht gekomen. Ik probeer extra goed te communiceren, om er zeker van te zijn dat de ander het nog fijn vindt. Ik denk nu altijd: er wordt me niks afgepakt als ik voorzichtig ben.