Hoe je de zorg voor anticonceptie kan delen met je partner

De column How, Though? helpt je bij alle complexe problemen van het alledaagse leven.

Als je iemand bent die zwanger kan worden, dan weet je waarschijnlijk hoe het is om in een relatie de enige te zijn die een zwangerschap probeert te voorkomen. Volgens het Journal of Sex Research dragen vrouwen in een heteroseksuele relatie buitenproportioneel veel verantwoordelijkheid voor de anticonceptie. En zij hebben vervolgens ook het meeste last van de fysieke, financiële en emotionele gevolgen. Het beschikbaar maken van anticonceptie voor vrouwen was, ironisch genoeg, een bewust doel van de revolutionaire activist Margaret Sanger, zegt Layne Craig, auteur van het boek When Sex Changed: Birth Control Politics and Literature Between the World Wars. In de negentiende eeuw waren condooms het meest gebruikte anticonceptiemiddel, als er überhaupt al iets werd gebruikt. “Mannen hadden de macht over het condoomgebruik, en dus had Sanger het gevoel dat vrouwen niet genoeg zeggenschap hadden over hun vruchtbaarheid,” zegt Craig. Ook kwam verkrachting binnen het huwelijk voor, en Sanger wilde dat vrouwen dan tenminste nog de keus hadden om een zwangerschap te voorkomen, al kregen ze dan niet de keus om seks te weigeren. (Helaas was Sanger daarnaast ook een voorstander van de eugenetica, ook wel bekend als ‘rasverbetering’). In 1916 opende Sanger de eerste anticonceptiekliniek in de Verenigde Staten en pleitte voor het gebruik van pessariums.

Sangers strijd om anticonceptie tot een vrouwentaak te maken, bleek effectief: meer dan een eeuw later is het dat nog steeds. Het is natuurlijk goed dat meer mensen meer controle hebben over hun lichaam, maar langdurig gebruik van anticonceptie kan een hele klus zijn.

Er komt fysiek werk bij kijken, zoals het inbrengen van een spiraal of het dealen met bijwerkingen, en dan heb je daarnaast nog de emotionele gevolgen, zoals moodswings en gevoelens van stress. “Je kan last krijgen van emotionele stress als je net begint met anticonceptie, of als je overstapt naar een andere methode,” zegt gynaecoloog Holly Bullock. “Je bent in het begin vaak nog druk met bezoekjes aan de huisarts, telefoontjes of e-mails over klachten, of herhaalrecepten voor pillen, patches en ringen.” Bij elke methode krijg je wel met een vorm van stress te maken. Natuurlijk heeft niet iedereen veel zin om zijn of haar partner te steunen bij de anticonceptie, en dat is helemaal oké! Maar voor degene die dat wel willen, zijn er een paar dingen die je kunt doen. (Nog even voor de zekerheid: een condoom is het enige anticonceptiemiddel dat beschermt tegen soa’s. Als je meer wil weten over het voorkomen van soa’s, kan je dat bijvoorbeeld hier lezen.)

Iedere dag op hetzelfde moment een pil slikken, iedere week een patch vervangen of een nieuwe ring plaatsen en iedere twaalf weken een prik halen, lijkt misschien simpel. Maar we zijn allemaal mensen, en dat betekent dat het kan gebeuren dat we onze pil in het verkeerde tasje stoppen, of de afspraak voor onze prikpil per ongeluk net tijdens die belangrijke meeting plannen. Maar op dit soort momenten kunnen alle mensen met piemels die in staat zijn om hun partner te bezwangeren misschien helpen door op bepaalde tijdstippen een reminder te sturen. Natuurlijk moet je dat alleen doen als je partner dit ook prettig vindt. Maar dat kun je het beste gewoon even vragen.

De persoon die zwanger kan raken, is vaak ook degene die voor alle kosten opdraait. Als je je hierin herkent, kan je dit het beste met je partner bespreken en hierover onderhandelen. Onder deze kosten valt namelijk niet alleen het anticonceptiemiddel zelf, maar ook doktersafspraken, onderzoeken en producten zoals tampons of maandverband. Het kan ook zijn dat iemand soms vrij moet nemen van werk door de bijwerkingen van het anticonceptiemiddel. In dat geval is het fijn als je partner beseft dat dit geld kost, en hiermee helpt. Al met al lopen deze kosten immers flink op.

Samen naar anticonceptie-gerelateerde doktersafspraken gaan, heeft een aantal voordelen. De Amerikaanse organisatie Planned Parenthood raadt hun patiënten bijvoorbeeld aan om iemand mee te nemen wanneer ze een spiraaltje laten plaatsen, omdat je je tijdens of na de ingreep nogal zwak kunt voelen. Daarnaast leveren zulke afspraken bij sommige mensen veel stress op. In zo’n geval kan het helpen als er iemand bij je is in wiens hand je kunt knijpen. Horen wat de dokter te zeggen heeft kan er bovendien voor zorgen dat de partner beter begrijpt wat er met iemands lichaam gebeurt door de anticonceptie.

Maar er is ook een praktisch voordeel: het kan een heel gedoe zijn om bij de afspraak te komen. En iemand die net een spiraaltje heeft laten plaatsen, is niet altijd in staat om daarna zelf terug naar huis te rijden of lopen. Partners kunnen hierbij helpen door een lift aan te bieden of ander vervoer te regelen. Hetzelfde geldt voor de afspraak zelf. Het maken van de afspraak kan behoorlijk wat tijd en energie kosten. Om de stress wat te verlichten, kan je je partner toestemming geven om voor je te bellen en de afspraak te maken.

Het hangt natuurlijk af van de methode die je gebruikt en de bijwerkingen die hierbij komen kijken, maar anticonceptie kan soms een pijnlijk en oncomfortabel drama zijn. Zo kan je last hebben van kramp, migraine, misselijkheid of gevoelige borsten. Partners kunnen de persoon die anticonceptie gebruikt hierbij helpen. Bijvoorbeeld door na het plaatsen van een spiraaltje een verwarmingskussen klaar te maken, een kopje thee te zetten of een paar ultrazachte sokken te kopen. Of door nieuwe pijnstillers te halen tegen een hoofdpijnaanval, of door je wederhelft af te leiden met een grappig verhaal tijdens het inbrengen van een nieuw hormoonimplantaat. Wees creatief! De moeite zal zonder twijfel enorm worden gewaardeerd.

Door alle bovengenoemde bijwerkingen hebben mensen soms wat extra hulp nodig bij de andere taken die het leven met zich meebrengt. Als de ene partner herstelt van de plaatsing van een spiraaltje of last heeft van krampen tijdens de stopweek, kan de andere partner helpen door de hond wat vaker uit te laten of de boodschappen te doen. Bovendien is het belangrijk dat de persoon die geen anticonceptie gebruikt, aan hun partner vraagt waar ze behoefte aan hebben tijdens de minder fijne tijden. We moeten namelijk vooral niet vergeten dat – hoewel maar één persoon de anticonceptie gebruikt – beiden er baat bij hebben.

Uiteindelijk zou het niet de taak van degene die de last van anticonceptie draagt moeten zijn om de ander uit te leggen hoe ze kunnen helpen. Ze hebben al genoeg te verduren. Partners die geen anticonceptie gebruiken, kunnen zich best even inlezen in wat de anticonceptiemethode van hun wederhelft inhoudt. Weet je wat je moet doen als je partner te laat een ring verwisselt? Hoe voelt het als een spiraaltje wordt ingebracht? En ga je er niet iets te makkelijk vanuit dat je partner onthoudt om op tijd een nieuwe pil te nemen, prik te halen of patch te vervangen?

Partners die erkennen hoeveel werk anticonceptie is – bijvoorbeeld door mee te helpen of begrip te tonen – kunnen een behoorlijke last van de schouders van hun lief nemen. Draagt jouw partner de volle verantwoordelijkheid voor de anticonceptie waar jij zelf ook baat bij hebt? Vraag dan hoe je kunt helpen, zodat ook jij een beetje verantwoordelijk bent.