Hoe seksistisch zijn autogordels eigenlijk?

Tien jaar geleden pikte ik mijn toenmalige geliefde geheel in de kreukels op in een Belgisch ziekenhuis. Het was een zwaar auto-ongeluk en mijn ex kwam met de schrik vrij. Dat dacht ik. Totdat ik die avond voorzichtig de schade inspecteerde: van zijn schouder tot zijn heup liep diagonaal een felpaarse streep, een andere streep in dezelfde paarse kleur liep horizontaal, van zijn ene zij naar de andere. Het stak nogal af bij zijn bleke huid. De dagen erna veranderden de strepen langzaam van kleur: paars werd zwart werd blauw werd groen werd geel. Boven de horizontale streep verscheen een soort verdikte rand, alsof mijn ex voortdurend een heel strakke riem droeg, wat heel eventjes tijdens het ongeluk natuurlijk ook het geval was geweest.

Sinds ik die strepen heb gezien, denk ik er regelmatig aan wat een autogordel bij mijn borsten aan zou kunnen richten. Soms als ik rijd zie ik voor me hoe ik in een ziekenhuis ontwaak, omlaag kijk en mijn rechterborst in twee stukken zie liggen, doormidden gekliefd door de gordel. Van deze amputatie-fantasie bestaat ook een wat mildere vorm, waarin over mijn borst zo'n bobbelrand loopt. Wat mijn tepel van al dit autogordelgeweld zou vinden, daar denk ik liever niet over na.

Omdat het soms goed is je diepste angsten te confronteren besloot ik onderzoek te doen: kan een autogordel mijn borst amputeren?

De termen autogordel en borst leverden op Google vooral allerlei zinnenprikkelende, maar weinig verhelderende plaatjes op. Gelukkig kreeg ik twee specialisten te pakken over hoe vrouwvriendelijk autogordels zijn. Rogier Hesseling promoveerde in 2004 aan de Technische Universiteit Eindhoven op een onderzoek naar 'actieve' gordels en airbags, die zich precies aan inzittenden en crash aanpassen. Jac Wismansis hoogleraar letselmechanica en runt een adviesbureau over voertuigveiligheid. Van hen, en een aantal internationale onderzoeken die ik doorploegde, leerde ik onderstaande.

1: Ze zijn niet voor vrouwen gemaakt Autogordels werden jarenlang alleen getest op mannelijke dummies. "Maar ook de mannelijke dummy is niet representatief," nuanceert Rogier Hesseling, "de Hybrid III die we gebruikten in mijn onderzoek is gebaseerd op de lichamen van Amerikaanse militairen uit de jaren tachtig. De meeste mannen zijn natuurlijk wat dikker, minder getraind en we hebben minder sterke spieren."

De afgelopen jaren worden wel vrouwendummies gebruikt, zoals de Mrs Hybrid III, maar die zijn eigenlijk een kleinere en lichtere versie van de mannendummy. Een kleine lichte soldaat dus: eentje die 49 kilo weegt en anderhalve meter lang is.

De resultaten liegen er niet om: waar meneer Hybrid III bijvoorbeeld ondersteuning krijgt van een airbag op borsthoogte, kan de kleinere Mrs. Hybrid III van datzelfde ding een flinke mep in haar gezicht krijgen. En vrouwennekken zijn juist gevoeliger: de meeste whiplashslachtoffers zijn vrouwen. In een onderzoek van deuniversiteit van Virginia werden meer dan 45 duizend crashes bestudeerd en daaruit bleek dat vrouwen zelfs 47% meer kans op ernstig letsel hebben na een ongeluk.

Goed nieuws van Jac Wismans: "Ik ben als bezoekend hoogleraar nu verbonden aan de Zweeds Chalmers universiteit in Göteborg, en daar wordt aan een echte vrouwelijke dummy gewerkt. Inclusief kloppende computermodellen en biomechanica. Deze is al gebruikt in onderzoek naar whiplashes."

2: Ze kunnen je borst akelig bezeren Wat ik bij mijn ex heb gezien heet autogordelletsel. En inderdaad, een autogordel kan een borst verminken. Ik zag plaatjes van geplette borsten in een medisch onderzoek, vond informatie over reconstructieve plastische chirurgie en las op fora over lekkende, verschoven en geplette implantaten. Een hoop narigheid dus.

Een ander heel vervelend gevolg van autogordelletsel aan je borst is dat het vetweefsel zo beschadigd kan raken dat het afsterft. Dat zou op andere plekken in je lichaam niet ernstig zijn, maar hierbij ontstaan knobbeltjes die in een mammogram onmogelijk van kankercellen te onderscheiden zijn. Protocollen raden dan ook aan van elk verdacht stukje een biopt te nemen om te checken wat het is.

Jac Wismans is toch optimistisch: "De driepuntsgordel is echt een geweldige uitvinding. Autogordelletsel komt alleen voor bij zware ongelukken. Dan moet je het zo zien: ernstig letsel is voorkomen, dankzij die gordel."

3: En toch moet je ze omdoen "Ja, een gordel is veilig, ook voor vrouwen', zegt Wismans. Maar waar moet die gordel eigenlijk zitten? Op een borst of ertussen? Wismans geeft uitsluitsel: "De gordel moet midden over de borstkas lopen, over het zwaartepunt, dus bij vrouwen tussen de borsten." Dat is goed nieuws voor alle tepels, mits de gordel bij een ongeluk op z'n plek blijft zitten.

Beide heren die ik sprak doen zelf niets speciaals om de gordel aan te passen aan hun eigen lichaam. Als ik vraag wat hun routine is, antwoordt Hesseling droog: "Ja, ik draag wel een gordel." En mocht het ideale model dat hij ontwikkelde tijdens zijn promotie ooit op de markt komen ("onmogelijk, want dat vereist een machine die achter de auto aanrijdt om het systeem aan te sturen"), dan staat hij vooraan in de rij.

Wismans doet ook niks bijzonders: "Ik doe geen helm op. Dat zou natuurlijk wel veiliger zijn, maar dat doe ik niet." Wel raadt hij me aan de hoofdsteun goed af te stellen, "niet te hoog en niet te laag," in verband met die whiplash-kans.

4: Al worden ze hopelijk overbodig Hoewel Hesselings onderzoek werd ondersteund vanuit de Duitse auto-industrie, en op de universiteit in Göteborg de eerste representatieve vrouwelijke dummy in elkaar werd gezet, verwachten Hesseling en Wismans geen grote autogordel-innovaties.

Hesseling: "De meeste autogordels en airbags hebben nu al wel meerdere 'standen' waarin ze kunnen reageren, afhankelijk van de impact van het ongeluk."

Volgens Wismans is het onderzoek dat in Zweden met vrouwendummies wordt gedaan vooral wetenschappelijk relevant: "Maar in de autowereld ligt nu meer de aandacht op het voorkomen van ongelukken. Automatisch rijden, dat wil de auto-industrie ontwikkelen."

-

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.