Samira en Z maakten een hyperintieme film over ontluikende transliefde

Trans mannen Z Walsh en Samira Elagoz zijn allebei kunstenaar en dolverliefd op elkaar. Hun online ontmoeting, gevolgd door een eerste date in Berlijn, leidde tot de korte film You can’t get what you want but you can get me: een slideshow waarin de intiemste details van hun opbloeiende relatie voorbij komen, van voorzichtig flirterige DM’s tot foto’s waarop ze samen bloot voor de spiegel poseren. De film, die onlangs op het International Film Festival Rotterdam (IFFR) werd vertoond, is een zowel hyperpersoonlijk als herkenbaar verhaal over twee mensen die elkaar leuk vinden en in een langeafstandsrelatie belanden. VICE sprak Z en Sam over hun intieme kunst, hun liefde en de toekomst van transkunst. 

VICE: Ha Z en Sam, hoe hebben jullie elkaar ontmoet?
Z Walsh : We hebben elkaar leren kennen via Instagram. Sam was de enige andere trans man met lang haar die ik kende. Ik dacht altijd over hem als de enige andere man die is zoals ik. En natuurlijk moest die aan de overkant van de oceaan wonen. 

Sam Elagoz: Ik woon in Amsterdam en Berlijn en Z woont in de VS. We begonnen met het sturen van foto’s naar elkaar, van rocksterren als Jimmy Page en Robert Plant, net zoals mensen kattenfoto’s naar elkaar sturen en dan zeggen ‘dit zijn wij’. Uiteindelijk hebben we elkaar in Berlijn ontmoet toen Z naar Europa kwam, en zo’n zeven uur in een bar gezeten. We deelden één whiskey sour en konden niet stoppen met praten, en uiteindelijk zoenden we. Helaas moest Z de volgende morgen weer vertrekken.

Was het liefde op het eerste gezicht?
Sam: Ik zou zeker zeggen dat het liefde op het eerste gezicht was, maar onze wegen werden dus meteen weer gescheiden omdat Z terug moest naar New York. Maar gelukkig zijn we in contact gebleven. Onze eerste ontmoeting was zo bijzonder dat we hoopten, en stiekem ook wel wisten, dat het goed zou komen. Na drie maanden zagen we elkaar weer, en nu zijn we inmiddels al zo’n twee jaar samen. 

Jullie film You can’t get what you want but you can get me heeft best een ongebruikelijke vorm – het is een slideshow van berichtjes die jullie elkaar stuurden en foto’s die jullie van elkaar maakten, vanaf het moment van jullie eerste ontmoeting. Was dat vanaf het begin de bedoeling?
Sam: Zowel Z als ik hebben carrière gemaakt door met onze camera’s bij vreemden thuis langs te gaan. Z fotografeert hen, ik filmde die ontmoetingen. Bijna tien jaar lang hebben we ons allebei ondergedompeld in onderzoek naar genderdynamiek en naar de vrouwelijke- en queerblik. Mijn hele oeuvre bestaat uit het vastleggen van ontmoetingen met vreemden. Dit was eigenlijk de eerste keer dat ik had afgesproken met iemand zonder dat ik de intentie had om het met mijn camera vast te leggen. Het was dus helemaal niet de bedoeling om werk met en van Z te maken. Maar tijdens onze afspraak in Berlijn begon Z meteen foto’s van mij en van ons te maken. Dat had ik niet verwacht. Eindelijk was er iemand die de camera op mij richtte in plaats van andersom, haha.

Z: Het is wel grappig, want voordat ik met Sam afsprak had een gemeenschappelijke vriend me gewaarschuwd: “Pas op, Sam maakt misschien wel een film van je”. En toen reageerde ik met “ik hoop dat hij dat doet”. Maar ik begon met foto’s van ons te maken omdat ik voelde dat ik alle momenten die wij samen beleefden vast moest leggen. Ik vond alles vanaf het begin al zo speciaal, dat ik die foto’s gewoon wilde hebben als herinnering. Met natuurlijk ook de hoop dat we ze later samen zouden terugkijken.
Sam: Bij ons is de liefde eerst gekomen, daarna het werk. Ik denk dat we gewoon te druk waren met verliefd worden, haha. Pas maanden later bedachten we dat we werk zouden kunnen maken uit al het materiaal. 

Ik kan me voorstellen dat jullie ongelooflijk veel foto’s gemaakt hebben samen. Hoe hebben jullie een selectie gemaakt voor de slideshow?
Z: Dat klopt! Het waren echt duizenden foto’s. We zijn door stapels heen gegaan. Maar het selectieproces was heel organisch. De slideshow is een ontmoeting tussen onze twee stijlen. Mijn sterke kant is om met één foto impact te maken en Sam is goed in het maken van een verhaal op basis van meerdere foto’s.
Sam: Ik heb vooral met film en theater gewerkt. Bewegend beeld biedt meer ruimte om een verhaal te vertellen en drama te creëren. Het was best een uitdaging om met foto’s een verhaal over te brengen. Iedere foto moest voortbouwen op de vorige en tegelijkertijd ook iets brengen wat de kijker nog niet heeft gezien. Net een eindeloze climax loop. 

In de slideshow laten jullie jezelf op een enorm intieme, en daardoor misschien zelfs kwetsbare, manier zien. Vonden jullie het spannend om dit met de wereld te delen?
Sam: Ja, we wilden benadrukken dat transliefde mogelijk is, zonder dat het een traumaverhaal of tragedie hoeft te zijn. De slideshow heeft iets heel onschuldigs vind ik, het heeft bijna iets tiener-achtigs. We vonden het allebei heel belangrijk dat zoveel mogelijk mensen dit zouden zien.
Z: Trans mannen die verliefd op elkaar worden, dat zie je bijna nergens. Daarom wilden we ons verhaal tonen. Verhalen over transmannelijkheid worden vaak vanuit de blik van een ander, of in relatie tot een ander, verteld. Het wordt niet vaak getoond als iets wat op zichzelf kan staan, en we krijgen niet echt de kans om de hoofdpersonen te zijn. Het bestaan en de geschiedenis van trans mannen worden vaak uitgewist. De enige manier om deze verkeerde voorstelling tegen te gaan, is door onze eigen verhalen te vertellen, in al hun complexiteit en schoonheid. Dat is ook de reden dat we echte intimiteit laten zien. Niets is in scène gezet. 

Zou je zeggen dat de slideshow meer over jullie liefde gaat dan over jullie transitie?
Sam: Absoluut! We zijn allebei al jaren uit de kast en hebben eerder werk gemaakt over onze transities, waarbij we soms zelfs in de val trapten om uit te leggen wat trans-zijn betekent. Dat wilden we niet meer. Iemand uit het publiek noemde onze film “een onverschrokken T4T-verhaal (trans for trans, red.) dat zich niet bezighoudt met het uitleggen voor de cisheteronormatieve blik”. Dat is precies wat we wilden maken. Werk dat niet zozeer gefocust is op onze genderidentiteit, maar meer op onze connectie. 

In de slideshow is de top surgery van Z te zien. Had die ervaring effect op jou, Sam?
Sam: Z is de eerste persoon die ik ontmoet heb die mijn gender op een heel moeiteloze en geloofwaardige manier heeft omarmd. Door hem heb ik voor het eerst het gevoel dat gender een beetje naar de achtergrond verdwijnt. Het is niet meer iets waar ik veel over nadenk en dat voelt prettig. Ik ben nu zelfverzekerder en bewuster.

Z, hoe was het voor jou dat Sam aanwezig was bij jouw top surgery?
Z: De operatie stond allang gepland voordat ik Sam leerde kennen. In het begin heb ik ook wel getwijfeld of ik hem erbij wilde hebben, omdat we nog maar zes maanden samen waren. Maar uiteindelijk besefte ik me dat hij er gewoon bij moest zijn.

Ik werd wakker uit de narcose en vroeg meteen “waar is mijn vriend?” Mede door zijn aanwezigheid voelde het echt als een van de mooiste momenten uit mijn leven. Het voelde bijna als een holy experience. Het deed me beseffen dat ik Sam echt vertrouwde. Hij heeft me tijdens het gehele proces gesteund. Zijn aanwezigheid zorgde ervoor dat ik me aantrekkelijk voelde, zelfs toen ik in een plas van mijn eigen bloed dreef. En gerespecteerd, zelfs toen ik me extreem oncomfortabel voelde.

Jullie benadrukken dat het voor jullie belangrijk was om deze film te maken. Waarom?
Z: Stereotiepe trans verhalen worden gemaakt door en voor cis-mensen en worden gebruikt als educatie, uitleg of amusement. We geloven dat de volgende stap voor transkunst is dat het niet alleen over horrorverhalen gaat, of overdreven helend en empowering is – maar iets daartussenin. Wat mist zijn de verhalen over trans personen die een normaal leven leven, en levens die gevuld zijn met liefde. 

Wat is een van jullie meest memorabele herinneringen samen?
Sam: Deze maand, tegelijkertijd met IFFR, was de opening van onze tentoonstelling in Kiasma, het museum van de moderne kunst in Finland, die daar een jaar lang te zien zal zijn. Om samen bij die opening te zijn, nog steeds dolverliefd, en tegelijkertijd onze film op de muur geprojecteerd te zien, was behoorlijk episch. Er zijn heel weinig trans mannelijke liefdesverhalen in een groot museum tentoongesteld, dus het voelde bijna historisch. 
Z: En toen we alle reacties hoorden en mensen ons lieten weten hoe belangrijk de film voor hen was, dat ze meerdere keren naar onze film waren gegaan en hadden gehuild, dat betekende enorm veel voor ons. Dat wij dit mee mogen maken, dat is zeker een van de meest memorabele momenten van onze relatie, maar ook van ons leven. 

Zien jullie jullie relatie ook als een vorm van kunst?
Sam: Ik hou er heel erg van om er op die manier naar te kijken. Schrijver McKenzie Wark bedacht een soortgelijk concept, waarbij ze stelde dat, om een trans persoon te zijn, je een kunstenaar moet zijn. Ik hou van dat idee, omdat je als trans persoon op een bepaalde manier jezelf moet creëren. En als het gaat om onze relatie: er zijn niet veel voorbeelden van trans- of queerliefde, dus we moeten het allemaal zelf ontdekken en creëren.

Dank jullie wel!