We vroegen bezoekers van het Wereldmuseum wanneer zij een masker konden gebruiken

Waar het masker in veel niet-westerse culturen een belangrijke, vaak spirituele rol speelt, valt dat in Nederland behoorlijk mee. De maskers die we hier opzetten zijn al snel van die zogenaamde Venetiaanse prullaria uit de feestwinkel, of van die gevallen waarbij je twee komkommerplakjes op je ogen doet en vervolgens allemaal crème op je gezicht smeert.

Wel spreken we geregeld van figuurlijke maskers. Het gezicht dat je bijvoorbeeld optrekt wanneer je naar een bedrijfsborrel moet maar daar eigenlijk geen zin in hebt, of wanneer je per ongeluk verklapt dat iemand zwanger is en dat vervolgens ongemakkelijk probeert weg te lachen.

Op zulke momenten kun je eigenlijk wel een echt masker gebruiken. Nu is er in het Wereldmuseum in Rotterdam een ruime collectie maskers te zien in de tentoonstelling POWERMASK, die door de Antwerpse modeontwerper Walter Van Beirendonck is samengesteld en ingericht. Je vindt er maskers en gemaskerde kostuums afkomstig uit de hele wereld, ook Europese, alsook fotografie en video-installaties van kunstenaars en en bijzondere couture-ontwerpen van bekende modeontwerpers die allemaal met maskers aan de haal zijn gegaan. De tentoonstelling toont de universele beeldende kracht en verschillende functies van het masker in culturen over de hele wereld en de werelden van het masker zoals de beeldende kunst, religieuze rituelen, mode en fetisj.

We gingen langs om bezoekers te vragen op welke momenten zij zich graag achter een masker zouden willen verstoppen, en welk masker dat dan zou zijn.

Zijn er vaak momenten waarop je weleens een masker op zou willen zetten?
Soms wel, bij formele situaties zoals een sollicitatiegesprek. Of op een feest waar ik weinig mensen ken, dan zet ik een soort kat-uit-de-boom-kijk-masker op. Maar dat masker brokkelt dan meestal wel weer af naarmate de avond vordert.

Doe je ook weleens een masker op wanneer je je ergens voor schaamt?
Als ik me ergens voor schaam is dat meteen te zien, dan word ik heel rood. Maar eigenlijk valt het best mee hoe snel dat gebeurt.

Maar áls dat zo is, welk masker zou je dan het liefste willen opzetten?
Dan zou ik in ieder geval niet voor een angstaanjagend masker kiezen. Dat heeft ook effect op andere mensen. Ik vind het onnodig om andere mensen met mijn schaamte op te zadelen, dus zou eerder gaan voor een neutraal masker. Een van die mooie Afrikaanse, bijvoorbeeld.

Wanneer zou jij je het liefst achter een masker laten verstoppen?
Vroeger zette ik weleens een hetero-masker op. Nu niet meer, die tijd is wel voorbij. Mijn man loopt hier ook ergens in het museum rond. Maar ik kan me nog herinneren dat ik op mijn twaalfde, dertiende op het treinperron stond, en hoorde dat er van een afstandje gefluisterd werd. Als ik dan voorbij moest lopen, nam ik een extra stevige houding aan.

Wat voor masker had je dan op willen zetten?
Je kunt een masker opzetten om jezelf achter te verschuilen, maar eigenlijk is dat hartstikke calvinistisch. Je kunt ook juist een masker dragen om even iemand anders te kunnen zijn, dat vind ik veel leuker. Ik hou wel van iets geks. Ik ben in Brabant opgevoed, dus ken carnaval als geen ander. En ik heb ook prachtige maskers in Mexico en Indonesië gezien.
De excentrieke maskers die je hier ziet, bestaan vaak ook uit hele pakken, die zou ik best eens aan willen trekken. Ze zijn er niet om jezelf mee te verbergen; eerder juist om jezelf te laten zien.

Wanneer zou jij je achter een masker willen verbergen?
Over het algemeen probeer ik zo min mogelijk een masker op te zetten, maar ik denk dat we dat allemaal wel doen – hoe bewust je je er ook van bent. Ik ben op school anders dan op mijn werk, en met mijn vriendin anders dan met mijn familie. Dat zijn in principe ook maskers.

Welk masker uit deze tentoonstelling zou je weleens willen opzetten?
Wat ik het mooiste vond, was het zwarte masker met een volledig zwart kostuum, aan het begin van de tentoonstelling. Die ziet er wel mysterieus uit. Als je dan tegen een zwarte muur aan gaat staan, is het net alsof je er helemaal niet bent.

Wanneer zou jij je achter een masker willen verschuilen?
Als ik in de les zit, kan ik weleens geen zin hebben om met iemand te praten. Dan trek ik gewoon mijn capuchon op. Maar verder heb ik niet het idee dat ik vaak een masker op hoef te zitten, het lost niet per se iets op.
Het klinkt als iets negatiefs, een masker, maar het hangt er maar net vanaf hoe je het opvat. In Turkije hoorden mijn vrienden en ik een keer over een man die een meisje had verkracht en vermoord, waarna hij er met een milde gevangenisstraf vanaf kwam. Dat vonden we niet genoeg, we vonden dat hij moest lijden. We dachten dat als we hem zouden opzoeken, en we met hem zouden vechten, een masker wel handig zou zijn. Dan vecht je voor gerechtigheid, als een soort Robin Hood.

Jeetje. En heb je hier een masker gezien dat je daarbij zou willen gebruiken?
Ik vind de meeste maskers hier vrij absurd. Maar deze hier spreekt me wel aan, ik vind het knap gemaakt. Je ziet dat het echt vakmanschap is.

Op welke momenten zou je het liefst achter een masker willen wegduiken?
Wanneer iemand je een hele persoonlijke vraag stelt, maar je je eigenlijk liever niet open wilt stellen. Omdat je diegene nog niet zo goed kent, en niet weet of je ze wel toe wilt laten. Dan zet ik wel een masker op.

Welke bijvoorbeeld?
Deze, met die witte kraag erachter. Het gezicht is heel egaal, en de ogen bestaan uit diepe, zwarte gaten. Ik weet niet zo goed waarom, maar ik vind het erg mooi.

De tentoonstelling POWERMASK is nog te bezoeken tot en met 18 maart 2018. Om een indruk te krijgen, kun je een kijkje nemen op de Facebook , Instagram en YouTube van het Wereldmuseum, en natuurlijk op hun website .