‘Better Call Saul’ en ‘Breaking Bad’ hebben Albuquerque voor altijd veranderd

Breaking Bad wordt beschouwd als een van de beste series aller tijden en won bijna elke televisieprijs die er bestaat. Better Call Saul, de spin-off die zich zes jaar voor Breaking Bad afspeelt, werd ook alom geprezen. En vorig jaar werd El Camino, een film die dient als epiloog van Breaking Bad

, ook ontzettend goed ontvangen. Al meer dan tien jaar bouwt bedenker Vince Gilligan langzaam aan zijn eigen fictieve universum in het zuidwesten van de Verenigde Staten, gevuld met oplichters, kartels, misdaadsyndicaten die zich voordoen als fastfoodrestaurants en natuurlijk kilo’s crystal meth.

Gilligan heeft daardoor onbedoeld Albuquerque, een stad in de Amerikaanse staat New Mexico, op de kaart heeft gezet. Het is nu niet alleen een belangrijke filmhub (Netflix kocht vorig jaar voor bijna 30 miljoen dollar Albuquerque Studios en ondertekende een overeenkomst waarin staat dat het bedrijf er de komende tien jaar 1 miljard euro aan productiekosten gaat uitgeven) maar ook een waardevolle bestemming voor fans van Breaking Bad en Better Call Saul. In beide series is Albuquerque net zo’n belangrijk personage als scheikundeleraar/meth-kok Walter White (Bryan Cranston) of de niet helemaal zuivere advocaat Saul Goodman (Bob Odenkirk). Veel van de scènes in de series werden namelijk op locatie in de regio geschoten.

Niemand kent Albuquerque beter dan Miguel S. Jaramillo, die bijna alle locaties uit de series heeft bijgehouden. Hij is geboren in New Mexico, richtte in 2014 een fanfestival voor Breaking Bad op en beheert een onofficieel instagramaccount voor de filmlocaties uit Breaking Bad en Better Call Saul. Daarop geeft hij achtergrondinformatie over de specifieke plekken die in de series te zien zijn en welke locaties dienst deden voor welke sets.

We spraken ter ere van het vijfde seizoen van Better Call Saul af met Jaramillo, om het te hebben over de veranderingen die Albuquerque heeft meegemaakt sinds de series zijn verschenen, welke filmlocaties je moet checken en hoe je je daar moet gedragen (dat wil dus zeggen: zonder een pizza op iemands dak te gooien). Waarschuwing voor iedereen die de series nog niet heeft gezien: spoilers.

VICE: Hoi Miguel, heb jij Breaking Bad vanaf het begin gekeken? Wat was je eerste indruk?
Miguel Jaramillo: Ik ben pas gaan kijken toen seizoen drie ongeveer op de helft was. De eerste paar jaar was er af en toe wat negatieve media-aandacht, vanwege de manier waarop Breaking Bad meth en Albuquerque liet zien. Maar ik had ook van vrienden gehoord hoe goed het was, dus ik heb de serie alsnog helemaal gekeken, zodat ik bij was toen seizoen 4 begon. Eerlijk gezegd was ik echt onder de indruk van hoe nauwkeurig en realistisch Albuquerque te zien was in Breaking Bad – en later in Better Call Saul.

Wanneer begon je met het instagramaccount?
In 2011, toen het vierde seizoen van Breaking Bad begon. Ik herkende de meeste filmlocaties uit de serie, zoals de wasstraat waar Walt parttime werkt, wat in het echt een gigantisch gebouw in Northeast Heights is. Maar er waren ook een paar locaties die ik niet kende, zoals de industriële wasserette van Gus Fring (Giancarlo Esposito), die aan Candelaria Road staat. Ook kende ik de woestijngebied niet, waar Walt en Jesse voor het eerst meth koken. Sindsdien is dat enigszins algemeen bekende kennis geworden: een inheems reservaat dat To-Hajiilee heet en op ongeveer 45 minuten ten westen van Albuquerque ligt.

Ik was nieuwsgierig naar de plekken die ik niet kende, dus ik ging op het internet zoeken. Daar vond ik een blog van Marc Valdez, een andere fan van de serie, die ook filmlocaties opspoorde en ze vastlegde. Na verloop van tijd kwamen Marc en ik met elkaar in contact en begonnen we samen te werken om de locaties te vinden die in nieuwe afleveringen te zien waren. Ik had het idee dat het voor fans geweldig zou zijn om de locaties makkelijk op te zoeken als ze onderweg waren, en daarom begon ik uiteindelijk met het instagramaccount.

Crossroads Motel, ook wel bekend als ‘Crystal Palace’ in Breaking Bad. Foto eigendom van Miguel Jaramillo

Hoe reageren mensen erop? En vinden ze het op de plekken die je vastlegt fijn dat fans ze nu kunnen vinden?
Ik krijg enorm veel reacties. Ik had me nooit gerealiseerd hoeveel mensen geïnteresseerd zouden zijn in deze willekeurige plekken achter de schermen. Toen ik begon, ging ik naar de locaties toe om te vragen wat hun ervaringen met Breaking Bad waren. Er was een duidelijk verschil tussen de plekken die de aandacht konden waarderen en de locaties die er helemaal niet in geïnteresseerd waren.

De mensen die het niet leuk vinden en naar mijn mening ook negatieve gevolgen hebben ondervonden, zijn de inwoners van huizen. Vooral de eigenaren van het huis dat als decor diende voor de woning van Walter White. Het gezin dat daar woont heeft nu hekken rondom hun oprit geplaatst, omdat er continu mensen op hun terrein lopen en pizza’s op hun dak gooien. Wat ook weer ironisch is, omdat tegen het einde van Breaking Bad Walters huis ook wordt afgesloten, omdat het een toeristische attractie is geworden.

De meeste bedrijven houden wel van de publiciteit, zoals Twisters, een burger- en burritoketen in New Mexico, die ook fungeert als Los Pollos Hermanos, het kiprestaurant van Gus. Op Isleta Boulevard is in de Twisters nog steeds een muurschildering van Los Pollos Hermanos te vinden. Je hebt ook Debbie Ball, die voor haar bedrijf The Candy Lady de nep-meth maakte voor het eerste seizoen van Breaking Bad. Ze heeft nu een deel van haar winkel aan Breaking Bad-merchandise gewijd. En er is zelfs een hele Breaking Bad-winkel, vlak bij Debbies zaakje, die is opgericht door twee fans van de serie.

Is dat de norm? Verkopen de meeste bedrijven in Albuquerque die te zien zijn in Breaking Bad of Better Call Saul nu merchandise van de series?
De wasstraat en Loyola’s, het restaurant in Highland waar Mike Ehrmantraut (Jonathan Banks) graag heen gaat, verkopen inderdaad memorabilia, zoals ansichtkaarten en shirts. Maar ze zijn naar aanleiding van de series geen speciale dingen gaan maken. Twisters verkoopt bijvoorbeeld niet ineens gefrituurde kip, ook al had ik dat wel graag gewild. Hetzelfde geldt voor The Dog House, ook te zien in Breaking Bad en Better Call Saul. Dat is een plek waar ze chili-cheese-dogs verkopen, en dat blijven ze doen.

Maar sommige lokale bedrijven doen wel iets leuks. Er zit een scène in Breaking Bad waarin Mike een biertje van Marble Brewing Company drinkt. Dat is een brouwerij in Albuquerque, en Marble besloot daarna om een paar bieren te maken die op Breaking Bad geïnspireerd zijn. Je hebt bijvoorbeeld een zwarte IPA die “Heisenberg’s Dark” heet en een witte IPA die “Walt’s White Lie” heet.

Jammer dat niemand Zafiro Añejo is gaan maken, de fictieve tequila die Gus gebruikt om het Mexicaanse kartel in seizoen 4 te vergiftigen. Blijkbaar wil geen enkel echt bestaand tequilabedrijf geassocieerd worden met stervende mensen.
Ze zouden die tequila echt wel kunnen verkopen. Het is zoiets waarvan je slechts achteraf denkt dat het een goed idee was geweest. En dat geldt volgens mij in het algemeen voor bedrijven in Albuquerque. Mensen willen hier nu naartoe komen, dus laten we het als een kans beschouwen.

Albuquerque worstelt in het echt ook met een drugsprobleem, waaronder ook meth. Hebben Breaking Bad en Better Call Saul geholpen om die problemen onder de aandacht te brengen, of worden ze er juist door gebagatelliseerd?
Het drugsprobleem van Albuquerque is iets waar we elke dag mee om moeten gaan. Maar dat moeten andere steden van onze omvang en groter ook. Ik denk dat het een kwestie van perceptie is. Statistisch gezien is de misdaad in Albuquerque sinds 2008 verslechterd, maar de stad is wel veel veiliger dan in televisieseries te zien is. Het is makkelijk om je te focussen op een misdaadserie die zich hier afspeelt en dan te zeggen dat het een negatieve representatie van onze stad is. Breaking Bad en Better Call Saul laten juist ook andere onderdelen van Albuquerque zien, zoals het landschap van New Mexico, die mij qua nauwkeurigheid en schoonheid verrasten. Of het feit dat Breaking Bad personages als Gretchen en Elliott heeft: twee miljonairs die in een villa wonen, in een Bentley rijden – en in Albuquerque leven.

Sinds Breaking Bad begon, heb ik het gevoel dat de mensen hier trotser zijn. Er zijn meer bedrijven in New Mexico die aspecten van deze plek omarmen; er zijn nu überhaupt meer bedrijven in Albuquerque. En er zijn kleine dingen. Ik zie bijvoorbeeld steeds meer mensen met een tattoo van de Zia-zon [een symbool van het inheemse volk Zia Pueblo, dat ook prominent op de vlag van New Mexico staat]. Volgens mij komt dat deels door de serie. Mensen hebben meer waardering voor hoe uniek Albuquerque is.

Zitten er veel knipogen in Breaking Bad of Better Call Saul naar de cultuur van New Mexico?
Er zijn veel kleine dingen. Lydia Rodarte-Quayle (Laura Fraser) gaat bijvoorbeeld naar The Grove Cafe op Central Avenue, waar ze uiteindelijk met de zoetstof stevia vergiftigd wordt door Walt. Als je hier vandaan komt, weet je dat The Grove precies het soort hippe plek waar iemand als Lydia in het echte leven ook naartoe zou gaan. Ook zie je vaak props, zoals een tasje van Blake’s Lotaburger. De gemiddelde kijker denkt misschien dat dat een verzonnen restaurant met een vreemde naam is, maar Lotaburger is echt een fastfood-instituut in Albuquerque. Ik heb begrepen dat de crew naar zulke plekken toeging en ze daarom in de serie te zien zijn. In een flashback in de aflevering ‘Ozymandias’ stelt Walt voor om met het gezin naar de Turquoise Trail te gaan, dan even Tinkertown te verkennen en misschien nog wat te eten in Madrid. Dat is een realistische manier om een middag door te brengen. Vince Gilligan heeft overigens echt een keer zo de middag doorgebracht met zijn vriendin.

Toen Breaking Bad begon, werden de filmlocaties gemarkeerd met “Br Ba” – de scheikundige symbolen. Maar toen het einde van de serie naderde, probeerden de makers alles meer verborgen te houden. Er hing ergens een bordje met ‘LRQ’ erop, de initialen van Lydia Rodarte-Quayle. En toen Better Call Saul begon, hingen er bordjes met ‘HHM’ erop, oftewel Hamlin, Hamlin en McGill, het advocatenkantoor uit de serie waar nog niemand van wist.

Ik vind het ook leuk als de geografie niet helemaal logisch is. In Better Call Saul zit bijvoorbeeld een scène waarin Jimmy de woestijn doorkruist, van het ene deel van Albuquerque naar het andere. Als je hier vandaan komt, weet je dat het een belachelijke route is. En in een scène in Breaking Bad is Walt op het ene moment in To’hajiilee en het volgende moment in het centrum van Albuquerque. En ik vind het ook vet als bepaalde personages worden gespeeld door mensen die echt uit Albuquerque komen, zoals Steven Michael Quesada, die geboren en getogen is in New Mexico en in Breaking Bad DEA-agent Steve Gomez speelt.

Als je als fan Albuquerque wilt bezoeken en locaties uit het Breaking Bad -universum wilt zien, wat is dan de beste manier – of in ieder geval de meest respectvolle – om dat aan te pakken?

Check de rondleidingen. De meeste gidsen – zoals Frank Sandoval, die bezoekers naar filmlocaties rijdt in een replica van Jesses camper – hebben een goede verstandhouding met de eigenaren van bedrijven of huizen.

En ik raad aan om naar plekken te gaan waar iets meer te doen is dan alleen een foto te nemen. Er zijn veel schilderachtige buitenscènes in Breaking Bad en Better Call Saul die de moeite waard zijn om te bezoeken, zoals de John B. Robert Dam. En Walt schiet Mike neer aan de oever van Rio Grande, waar veel mooie wandelgebieden zijn. Of je kunt een burrito bestellen in de ‘Pollos Hermanos’ Twisters in South Valley, een chilidog eten in The Dog House of heerlijk ontbijten bij The Grove.

Ik zou alleen de stevia laten staan.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE US.