Wat is er eigenlijk gebeurd met de oude Woorden van het Jaar?

​

Er gaan jaren voorbij waarin ik zeker 364 dagen niet aan woordenboeken denk. Dit omdat mijn woordenboeken waarschijnlijk nog ergens bij de gevonden voorwerpen van mijn oude middelbare school liggen, maar voornamelijk vanwege Google.

Die ene dag van het jaar waarop ik woordenboeken wel een paar minuten van mijn aandacht gun is de dag waarop woordenboekengigant Van Dale het woord van het jaar aankondigt. Je kunt er vanwege alle heisa niet echt omheen, omdat op deze dag met woorden als 'swaffelen' en 'bokitoproof' het persmoment keihard bij de lurven gegrepen wordt. Allebei niet echt woorden die gekozen zijn vanwege gebeurtenissen die een stempel hebben gedrukt op het jaar waarin ze wonnen – noch op de Nederlandse taal. Het duurt altijd even voor de woordenstorm weer gaat liggen, maar daarna moet het concept 'woordenboek' weer een jaartje corvéen in het tijdperk van passers en grafische rekenmachines. We schreven al eerder wat er gebeurt ​met de woorden die uit het woordenboek verdwijnen. Maar serieus, wat gebeurt er eigenlijk met de woorden die ooit woord van het jaar waren? Wie swaffelt er nog wel eens op een project X-feest in een tuigdorp? Hieronder dus een overzicht aan de hand van Google Trends – oftewel de eerlijke en objectieve barometer van de Nederlandse taal. 2003 – 2006: Verwarring

​Voor de duidelijkheid: 'verwarring' was niet vier keer achter elkaar woord van het jaar. Er waren eerst meerdere verkiezingen, vandaar de verwarring. De voornaamste was die van The Language Lab, een Amsterdams vertaalbureau. Ze riepen de verkiezing in het leven om "aan de hand van neologismen of oude woorden die ineens weer in zwang raakten een beeld te geven van gebeurtenissen die hun stempel drukten op een bepaald jaar." Dat liep voor hen gigantisch in de soep omdat weblogs als Geenstijl en FOK.nl de polls continu kaapten. The Language Lab had moeite met het open karakter van het internet en keurde woorden als braatolizer en feauteaufuck af. Daarnaast had je die van de Van Dale, en zij kozen tussen 2003 en 2006 voor vrij zakelijke woorden als superministerraad, generatiepact en VOC-mentaliteit. Als je denkt dat ik het heb over de verkiezing van Saaiste Woord van het Jaar dan heb je het trouwens mis. Dat ging zo door totdat Van Dale het domein woordvanhetjaar.nl overnam en in de gaten kreeg dat een poll veel meer aandacht genereert dan een stoffige commissie die een woord uitkiest. De volgende woorden van het jaar liegen er niet om:

2007: Bokitoproof​

De betekenis luidt: "Bestand tegen Bokito en daarmee uitbraakbestendig." Je vraagt je nu vast af hoe het gaat met Bokito. Leeft hij nog? Ja hij leeft nog. Op Bokito's​ wiki valt te leren dat Bokito nooit pizza heeft gegeten en dat gorilla's eigenlijk hele relaxte dieren zijn. Aan de twee bultjes na 2007 zie je dat het woord alleen nog voorkomt als de verkiezing van Woord van het Jaar weer eens ter sprake komt. En misschien op een forum voor bouwers van hokken voor zilverruggorilla's, want dit is eigenlijk de enige context waarin ik het bestaan van het woord begrijp.

2008: Swaffelen​

In 2008 begonnen banken te vallen, werd roken in de horeca verboden en speelde het Nederlands elftal haar beste EK-groepsfase ooit. Ook was er een scholier die zijn lul tegen de Taj Mahal hield. Daarna kelderde de populariteit van iets aanraken met een al dente piemel.

2009: Ontvrienden

Prima Nederlands woord van het jaar hoor! Nog steeds gaande. Eind 2009 schrok iemand wakker om nog net op tijd op dit woord te stemmen. Opmerkelijk is de luwte medio 2010. De enige zinnige verklaring hiervoor is de brand op Utrecht Centraal op 19 november 2010 die treinverkeer van en naar het station onmogelijk maakte. Hierdoor klaagden zo veel mensen op hun facebookpagina over de NS, dat ontvrienden ook na de verkiezing weer populair werd.

2010: Gedoogregering

Het woord van het jaar waarin Sugar Lee Hooper overleed wordt door Google Trends niet eens herkend! "Onvoldoende zoekvolume om grafieken weer te geven." Waarschijnlijk komt dat omdat Google Trends bij de tweede 'g' al in slaap is gevallen. Desondanks vraag ik me drie dingen af:

1) Waarom stemden er in godsnaam meer mensen op dit oersaaie woord dan op de runner-up 'daggeren'?
2) Waarom woon ik nog in Nederland? Het Belgische woord van het jaar werd 'tentsletje'.
3) Waarom spookt Sugar Lee Hooper in 2014 nog steeds door mijn bewustzijn?

2011: Tuigdorp

Je kunt aan de grafiek zien hoe dom en neerbuigend dit woord is. De ene piek is afkomstig van een grote groep mensen die, nadat ze pizza met mes en vork gegeten hebben, massaal op tuigdorp gestemd hebben. De andere piek komt van iemand die Tuindorp verkeerd spelde.

2012: Project X-feest

Voor 'Project X-feest' waren geen resultaten beschikbaar. 'Project X' geeft wel resultaat, eerst lichtjes vanwege de gelijknamige film, daarna volledig erect vanwege het incident in Haren.

Doordat dit woord in één adem genoemd werd met satanswoorden als 'facebookrellen', maakt het het popiejopiegehalte van de Woord van het Jaar-verkiezing pijnlijk duidelijk. Job Cohen die 'yolo' uitlegt op nationale televisie, het journaal dat opent met 'facebookrellen' – het legt een generatiekloof bloot die normaal alleen zichtbaar is als je vader een rapper nadoet.

2013: Selfie

De mensheid is in staat een koelkast op een komeet te laten landen. Desondanks duurde het ruim 170 jaar om te ontdekken dat een foto van jezelf een eigen woord verdient.

Het is mooi om te zien dat de populariteit van de selfie afneemt. Het leek een jaar lang een soort noodkreet te zijn van iedereen die nog wilde laten zien dat hij/zij óók geleefd hadden in 2013. Wat nog mooier is: je ziet de grafiek daadwerkelijk dalen. En dat moment waarop de selfie een duikvlucht neemt? Dat is toen je tante de eerste op Facebook zette.

2014: ??????

De genomineerden voor 2014 zijn: clownspiet
crimiclown
dagobertducktaks
fotobom
jihadgezin
kalifaatganger
moestuinsocialisme
stemfie
straatintimidatie
wegkijkstaat

De stembussen zijn geopend. Heb je een woord dat je echt haat? Wil je het nooit meer terugzien? Stemmen kan hie​r!

Update: Het woord van 2014 is 'dagobertducktaks' geworden.

Op naar de vergetelheid!