​Wat je moet weten als je vannacht wakker blijft om de Amerikaanse verkiezingen te kijken

Tenzij je bij de zes procent van de Nederlanders hoort die voor Donald Trump zouden kiezen als ze mochten stemmen in de Amerikaanse verkiezingen, ben je waarschijnlijk doodsbenauwd dat Amerika morgenochtend verandert in een pseudo-fascistisch land dat gerund wordt door een schatrijke demagoog met een oranje gezicht. En als je een moslim bent, maak je je misschien ook nog zorgen dat je binnenkort de Verenigde Staten niet meer inkomt.

Er staat aardig wat op het spel vanavond, en het lijkt erop dat meer Nederlanders dan normaal vannacht zullen opblijven om de uitslagen te zien binnendruppelen. Als jij een van die Nederlanders bent, zijn dit een paar belangrijke dingen die je moet weten.

In tegenstelling tot, pak 'm beet, de altijd zinderende waterschapsverkiezingen, wachten de Amerikanen niet tot alle stemmen daadwerkelijk zijn geteld voordat ze de winnaar uitroepen in verschillende staten, en zelfs niet met het voortijdig roepen van de absolute winnaar. Terwijl de stemmen worden geteld, worden de burgers in real time op de hoogte gehouden van hoe elke kandidaat het doet, en het zijn de nieuwszenders die een staat "callen" voor een bepaalde kandidaat (ze hebben het ook weleens mis, zoals bij de verkiezingen in 2000). Soms heb je ook rare momenten waarbij Fox News een staat heeft gecalled voor een kandidaat, terwijl CNN zegt dat het nog steeds alle kanten op kan gaan.

Bij de laatste twee verkiezingen hadden kijkers in Nederland het relatief makkelijk. In 2008 werd Obama tot president uitgeroepen om vijf uur 's ochtends, maar was het rond een uur of drie al duidelijk dat McCain het Witte Huis niet zou halen. In 2012 was het eigenlijk allemaal al voorbij rond een uur of vijf toen Obama de staat Ohio won, hoewel er nog wat rare momenten waren, zoals toen de Republikeinse strateeg Karl Rove op Fox News vol in de ontkenning ging. Dat zorgde voor een beetje vertraging tot een uur of zeven, toen Romney z'n verlies erkende.

Dit jaar kan het een stuk langer duren. Ten eerste, afhankelijk van welke peilingsites je vertrouwt, ziet het ernaar uit dat de uitslagen een stuk dichter bij elkaar zullen liggen deze keer. Volgens de opiniepeiler FiveThirtyEight kan het allebei de kanten op gaan in Florida, Nevada en North Carolina, wat betekent dat ze meer stemmen moeten tellen voordat de winnaar van die staten kan worden uitgeroepen, en misschien zelfs de stemmen moeten hertellen als de uitslag nipt is. FiveThirtyEight schat dat er een kans van negen procent is dat tenminste één staat z'n stemmen zal moeten hertellen.

Het andere ding is dat hoewel de tv-zenders een winnaar kunnen uitroepen als ze het idee hebben dat ze genoeg informatie hebben, de verkiezing niet echt voorbij is tot de verliezer de uitslag officieel erkent en de winnaar een overwinningstoespraak houdt – en het kan zomaar zijn dat Donald Trump de uitslag of de stemprocedure in twijfel gaat trekken.

De nieuwszenders zullen nog steeds uitslagen per staat bekend maken vanaf middernacht, dus als het erop lijkt dat het een nipte uitslag gaat worden, is het misschien beter om je wekker te zetten voor een vroege start dan de hele nacht wakker te blijven.

Je kunt de verkiezingsuitslag op de NOS bekijken, maar doe dit niet. Als je ergens niet op zit te wachten bij dit gestoorde evenement, dan zijn het wel ongemakkelijke interviews met houterige Hollandse experts en verslaggevers (shout-out naar Gerri Eickhof trouwens, Gerri Eickhof is vet.).

Zap gewoon naar CNN, waar ze van de uitzending een soort gekke mix van Minority Report en de Superbowl maken, met hysterische graphics en een overheersend gevoel van paniek bij de presentators.

Kijk, dit dus:

Als je met een VPN kan omgaan is het ook de moeite waard om naar Showtime te kijken, waar Stephen Colbert een live verkiezingsuitzending presenteert. Daarnaast zullen onze Amerikaanse collega's alles livebloggen op VICE.com, en is er op YouTube een livestream te zien van VICE News in samenwerking met Slate en VoteCastr.

Er zijn maar twee mogelijke kandidaten voor het presidentschap, maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Oekraïnereferendum, is deze Amerikaanse verkiezing niet gewoon een optelsom van hoeveel mensen er op elke kandidaat hebben gestemd.

In plaats daarvan hebben ze een "electoral college" of "kiescollege", waarbij elke staat een aantal stemmen toegewezen krijgt (gelijk aan het aantal zetels dat ze hebben in het congres, plus twee). Californië heeft bijvoorbeeld 55 electorale stemmen, Montana maar 3. Er zijn 538 electorale stemmen in totaal, dus elke kandidaat heeft er 270 nodig om te winnen. Maar het is niet proportioneel; als Trump in Florida wint met 51 procent van de stemmen, krijg hij alle stemmen van Florida in het kiescollege. (Er zijn een paar staten die een ingewikkelder systeem hebben, maar die laten we even zitten – dit is een kort introblogje, niet een college politicologie).

Er zijn natuurlijk een paar staten waar het behoorlijk zeker is wie er zal winnen. Oklahoma, bijvoorbeeld, heeft de afgelopen tien jaar voor de Republikeinen gestemd. Dus kandidaten maken zich vooral druk om de zogenaamde "swing states", waar het spannend wordt wie er gaat winnen. Je moet tijdens de verkiezingsnacht dus vooral letten op de uitslagen van de swing states.

Je zal veel mannen in pak horen praten over het "pad naar de 270", maar dat zijn gewoon de verschillende combinaties van staten die een kandidaat nodig heeft om te winnen. Dus, bijvoorbeeld, een van Clintons paden naar de 270 houdt in dat ze Florida wint en alle staten waar ze naar verwachting makkelijk zal winnen. Maar er is bijvoorbeeld ook een pad waarbij ze Florida verliest maar wel Nevada, North Carolina, New Hampshire en Pennsylvania wint.

Er zijn veel verschillende theorieën over welke staten kat in 't bakkie zijn voor de verschillende kandidaten, aangezien er veel verschillende wegen naar het Witte Huis zijn. De meeste mensen zijn het erover eens dat Florida, met z'n 29 electorale stemmen, een zekere overwinning is voor Trump. Andere staten om op te letten zijn Pennsylvania, Michigan, North Carolina en Virginia, wispelturige staten met een behoorlijk aantal electorale stemmen. Sommige staten, zoals Arizona en Texas, worden verwacht naar Trump te gaan, maar er is een kleine kans dat Clinton daar wint als er veel Latijns-Amerikaanse kiezers komen opdraven. Als dat gebeurt, zijn de Republikeinen echt de lul.

Er wordt ook nog gestemd voor het Huis van Afgevaardigden (denk aan de Tweede Kamer), waar de Republikeinen zeer waarschijnlijk de controle over houden, en de Senaat (een soort Eerste Kamer, maar veel machtiger), waar nog van alles mee kan gebeuren. Als Trump de verkiezingen wint en de Republikeinen de macht houden over de Senaat, wordt dat echt een rampscenario, omdat ze dan alle nominaties van Trump voor het Hooggerechtshof kunnen doorsluizen en het nog makkelijker zal zijn voor hem om te doen wat-ie maar wil. Maar laten we ons daar morgen pas druk over gaan maken.