Op het eerste sekswerkfestival van Nederland gaat het om kunst, plezier en gemeenschap

Vrijdag 31 maart barstte Whorehouse Cinema los bij Cinetol, een meerdaags kunst- en filmfestival georganiseerd door sekswerkers, voor eigenlijk iedereen die dit weekend zin heeft in een flinke dosis vertier. Je kan er pimpelen met mensen uit de seksindustrie, kunstinstallaties bewonderen, heerlijk achterover leunen bij een film of stripshow, workshops doen en jezelf begeven onder een dampende partymassa bij Queer.red presents Whores Out Loud: het grote stripclubfeest. 

Een kunstzinnig partyfestival is niet bepaald het eerste waar je aan denkt als we het hebben over sekswerk, maar dat is nou juist het punt. “We zijn gewend om in de media  eendimensionale, stigmatiserende verhalen over sekswerk te zien of lezen. Maar in de sekswerkgemeenschap is veel creativiteit en artistiek talent. Dit festival is gecureerd als een kunstfestival, vanuit een organisatie die geleid wordt door sekswerkers, en geeft een uniek inkijkje in onze diversiteit. Niet alleen in wie we zijn, maar ook in wat we doen,” vertelt sekswerker en filmmaker Yvette Luhrs, die op het festival een workshop geeft over hoe je je sekscontent een cinematografische slinger kan geven. “We zijn naast sekswerkers ook kunstenaars en filmmakers, net als dat we soms ouders zijn of een kantoorbaan erbij hebben. Dat is interessant voor een groter publiek, maar ook fijn voor sekswerkers die hierdoor hun eigen leven op een meer herkenbare manier gerepresenteerd zien.” 

Want met die representatie gaat het nog weleens mis. Mischa Tydeman is samen met Luhrs een van de initiatiefnemers van beeldbank en taalgids Reimagining Sex Work, een gezamenlijk project van sekswerkers, fotografen en journalisten. Ze streven naar een genuanceerder beeld van mensen die werken binnen de seksindustrie, ver weg van clichés en stereotypen. “Het viel me op dat bij artikelen vaak dezelfde foto van een sekswerker werd gebruikt, genomen op haar laatste werkdag tijdens de sluiting van het Zandpad in Utrecht. Ik vroeg een journalist waarom, waarop ze zei dat er bij de beeldbank van het ANP geen andere keus was. Toen zijn we een collectief gestart dat zich richt op zowel beeld als taal. Want ook taal is soms stigmatiserend, bijvoorbeeld wanneer onvergunde sekswerkers illegaal worden genoemd. Activisten weten: onderzoeken en cijfers overtuigen niet, verhalen wel,” aldus Tydeman. De foto’s zijn inmiddels bij de beeldbanken van ANP te koop, en een expositie van de beelden is te zien op het festival. 

Tydeman is ook betrokken bij The Peepshow Hoes: een rijdende, coronaproof stripshow die, toen het virus nog om zich heen greep en al het werk voor sekswerkers werd verboden, door het hele land toerde als protest. Want hoewel kappers na een tijd hun werk weer konden oppakken, mochten sekswerkers dat niet. “Met een bende strippers verblijven we dit weekend in een hostel, en gaan we strippen en dansen. Het is een heel leuke groep diverse mensen: mannen, vrouwen en trans mensen. We zijn lekker bij elkaar, maken plezier en kunnen onze collega’s weer eens ontmoeten.” 

En dat is belangrijk, benadrukt Tydeman, want steeds meer ontmoetingsplekken voor sekswerkers gaan verloren. Sinds de legalisatie van de bordelen zijn gemeenten verantwoordelijk geworden voor het beleid en is ongeveer tachtig procent van de seksbedrijven gestopt. Vergunningen worden namelijk veel voorzichtiger verleend. “Maar het aantal sekswerkers is niet verminderd. Vroeger zag je elkaar in bordelen of privéhuizen. Je kon tips uitwisselen over hoe je omgaat met moeilijke klanten of gezellig een borreltje drinken. De ggd, hulpverlening en politie kwamen allemaal langs. Die gemeenschapszin is weggevallen door de regelgeving. Al begint dat nu gelukkig wel weer te komen, onder andere door zo’n festival.” 

Als het aan het kabinet ligt wordt die regelgeving binnenkort nog strakker getrokken. Ze wil met de Wet Regulering Sekswerk meer zicht op de seksindustrie om misstanden te voorkomen. Sekswerkers worden verplicht een vergunning aan te vragen, anders zijn ze strafbaar. Belangenvereniging SAVE, waar Tydeman onderdeel van is, vreest dat sekswerkers zich niet zullen registreren, vanwege zorgen over privacyschending en hun veiligheid. Ze verwacht dat sekswerkers hierdoor nog meer onder de radar zullen verdwijnen. Afgelopen week gingen sekswerkers nog de straat op om te protesteren tegen plannen van de gemeente om de sluitingstijden van ramen op de Wallen te vervroegen. 

“Doodmoe worden we ervan,” verzucht Luhrs. Tydeman: “Die WRS, dat zwaard dat boven ons hoofd hangt, is zo negatief. Zolang wij niet gelijkgesteld worden met andere werkenden, duurt de acceptatie ook langer. Maar dit weekend draait het ook om alles even loslaten.” 

“Het is een weekend waar sekswerkers met elkaar kunnen zijn. Die saamhorigheid kunnen delen is heel bijzonder. En daar kan de buitenwereld nu ook deelgenoot van zijn,” zegt Luhrs. Tydeman onderstreept dat. “Ik hoop dat heel veel niet-sekswerkers langskomen, maar bijvoorbeeld ook bestuurders. Zodat ze een breder beeld krijgen van de sterke community die we zijn, en dat het verrassend, inspirerend en interessant is. Er valt genoeg te genieten.”