Hoe het is om in een van de grootste smartshops van Nederland te werken

Bang dat je iets mist? Begrijpelijk. Daarom hebben we een nieuwsbrief met onze beste stukken, video’s én winacties.

Ik werk nu zo’n elf jaar bij Azarius in Amsterdam, één van de grootste smartshops in Europa. Ik sta in de winkel waar ik voorlichting geef over specifieke drugs en mensen inlicht over hoe ze veilig smartdrugs kunnen gebruiken. Maar ik laat bijvoorbeeld ook zien hoe verdamp-apparaten werken, die gebruikt worden om thc mee te inhaleren.

Ik begon met het inpakken van pakketjes om te verzenden met wietzaden, kruiden, gedroogde bloemen en producten uit de winkel in de kruidenkamer, een soort magazijn. Ik zocht een bijbaan naast mijn studie en via een vriendin kwam ik hier. Het werk was niet spectaculair, maar wel heel gezellig en multicultureel: je hoorde er meer Portugees dan Nederlands of Engels. Het is een heel hecht bedrijf. Dat was voor mij een reden om te blijven plakken.

De meeste klanten komen voor truffels. Stelletjes, grote groepen toeristen, bejaarde vriendinnen, ze willen allemaal voor de lol of medicinaal trippen. Soms komen ze voor een specifieke vaporizer, of een Zuid-Afrikaans vetplantje waarvan het effect op mdma lijkt, of sporen of prints om paddestoelen te kweken. Een andere keer vragen ze om kratom, een blad uit Zuidoost-Azië die je als pijnstiller kan gebruiken en waar je je euforisch door voelt. Maar je hebt ook nog veel mensen die denken dat smartshops wiet verkopen of een verdwaalde Rus die om heroïne vraagt.

We krijgen hele specifieke groepen hier, van over de hele wereld, die je allemaal op een andere manier moet benaderen. Amerikanen zijn bijvoorbeeld vrij lang van stof en die moet je af en toe onderbreken. Ook moet je een beetje tegen die Amerikaanse maniertjes kunnen, dat “you know it’s like, we did like acid”, al is communicatie met hen natuurlijk geen probleem, we spreken de taal. Maar als je mensen uit Frankrijk, Italië of Spanje treft, wordt het lastiger. We hebben folders in allerlei talen en als een klant iets niet snapt gebruiken we Google Translate. Maar dat werkt niet altijd even goed. Mensen komen namelijk vaak al knetterstoned binnen en lezen de brochures niet, dus dan moet ik ze echt gaan uitleggen dat trippen in Artis, het Van Gogh Museum of het Anne Frank Huis een ongelooflijk slecht plan is. Je houdt het niet voor mogelijk, maar een op de vier groepjes die hier binnenkomt, wil trippen in het Van Gogh.

Mijn bizarste ervaring met een klant was met een Poolse man. Hij kwam de winkel binnen, trok zijn kleren uit en begon met een stok te zwaaien die hij ergens had gevonden. Heer Shiva zou hem hebben gestuurd en opgedragen om een cactus te stelen “die hem zou helen.” Ik stond op het punt de politie te bellen, maar zei toch: “Neem maar mee, als je maar nooit meer terugkomt.” Een jaar later kwam hij terug, aangekleed. Hij schreeuwde: “DO YOU REMEMBER ME? I STOLE A CACTUS FROM YOU!” Ik liet hem 50 euro afrekenen. Noem het asshole-tax.

Deze klant kwam terug uit schaamte, maar er komen ook vaak mensen terug om te klagen over hun bad trip. Soms komt de politie op bezoek. Er was eens een jongen die tien pakken truffels van vijftien gram kocht. En da’s veel, want voor een persoon is een volledig pakje al een flinke portie. Hij leek kennis van zaken te hebben en ik nam aan dat hij dit voor een groep kocht. De volgende dag kwamen er agenten aan de deur om verhaal te halen. Het bleek dat hij alle tien pakjes zelf had ingenomen en moest worden afgevoerd.

Dit was een wake-up call voor ons. Sinds die gebeurtenis vragen we altijd wat men ermee van plan is. Ook als mensen ingrediënten bij elkaar verzamelen om iets te maken waar wij onze twijfels over hebben, geven we advies. En als het niet goed voelt, weigeren we.

Als klanten duidelijk verward zijn krijgen ze een verbod. We hebben zero tolerance voor klanten die uitvallen naar vrouwelijke collega’s. Ook controleren we heel streng op ID, het gebeurt namelijk vaak genoeg dat kinderen iets proberen te halen. De jongste die ik ooit heb moeten weigeren was een jaar of dertien. Ik heb ook weleens gehad dat er een gezin uit Frankrijk binnenkwam: vader en moeder met drie kinderen waarvan de jongste een jaar of tien was. Die wilden truffels halen voor het hele gezin, dat kan gewoon niet. Het waren niet eens hippies, dat stereotype gaat lang niet zo vaak op als je denkt. Er komen genoeg mensen in Armani-maatpak die hier de meest idiote shit kopen.

Er is een klant uit Israël die vaak speciaal naar Amsterdam vliegt met een heel boodschappenlijstje. Hij komt dan voor zichzelf en zijn vrienden mondstukjes, borsteltjes en vaporizers halen. Hij legt iedere keer ongeveer duizend euro neer. Ik heb ook een keer een gast uit Qatar gehad, een klein ventje in maatpak met een hoog oliesjeik-gehalte, die een hele speciale pijp kwam kopen. In principe gebruiken mensen die voor wiet, maar je kunt er ook dmt-kristallen mee roken. Dat hoefde ik hem niet te vertellen, want dit was al zijn zesde pijp. Hij vertelde dat hij na het roken van dmt vaak out ging en wakker werd in de scherven van zijn pijp. In zijn thuisland wist niemand dat, omdat er behoorlijke straffen staan op drugsgebruik. Hij kocht meteen alle modellen en toverde een stel bankbiljetten op tafel, ongeveer de dagwaarde van mijn huis.

Omdat dit werk toch in de taboesferen hangt en veel mensen niks van drugs afweten, denkt een deel van mijn familie nog steeds dat ik voor een soort kruidenier werk. Ik heb familieleden die denken dat je dood kan gaan van een jointje en dat je verslaafd kunt raken aan paddestoelen. Een goede vriend van me heeft, toen ik net bij Azarius begon, met andere vrienden besproken hoe hij mij daar weg zou kunnen krijgen. Hij dacht dat ik cocaïne aan het wegen was op een stoffig zoldertje, of zoiets.

Inmiddels weten de meeste mensen in mijn omgeving wat voor werk ik doe en verveel ik ze zelfs met mijn kennis over drugs. Voor mijn ouders is het gelukkig nooit een probleem geweest. Ik heb zelfs mijn moeder aan de cbd geholpen, omdat ze door haar artrose veel last had van haar handen. Dat is eigenlijk een medisch advies wat we wettelijk gezien niet mogen geven, en dat doe ik in de winkel ook nooit. Maar ze kan haar handen wel weer gewoon gebruiken.

Het minst leuke aan mijn werk, naast het vermoeiende dagelijkse riedeltje dat ik moet houden voor onwetende toeristen die aankomen met “yeah we wanna do mushrooms,” is dat je soms hele heftige dingen over je heen krijgt. Er was hier een keer een meisje van achttien die dacht dat ze haar baarmoederhalskanker zou kunnen genezen met cbd en een vaporizer. Ik moest haar dan vertellen dat dit geen effect gaat hebben en dat ze naar haar dokter moet luisteren.

Ook komen er veel mensen die hun eigengemaakte spul hier proberen te verkopen. “Je moet het gewoon proberen, want het kan kanker genezen!” zeggen ze dan. Ik probeer het dan zo beleefd mogelijk af te wimpelen. Als het echt goed is kan ik het doorsturen naar het hoofdkantoor. Als er een Tsjech komt met zelfgemaakte glazen pijpjes, is dat heel leuk, maar er komen ook criminelen die een nieuw cbd-product aanbieden. Dat product willen ze dan verkopen in de legale niche. Dat soort situaties zijn best vermoeiend en daarom werkt iedereen hier maar maximaal drie à vier dagen in de week.

Het leukste aan mijn werk vind ik het helpen van mensen, het geeft me het gevoel dat ik iets zinvols doe. Ik vind het bovendien waardevol om te leren over drugs. Ik heb me lang afgevraagd wat ik hier al zo lang doe, want ik ben universitair opgeleid. Het werk kan soms simpel zijn, maar als iemand stopt met roken, zich weer goed voelt terwijl ‘ie ziek is of gewoon een leuke ervaring heeft door mijn hulp, dan haal ik daar genoeg voldoening uit. Ik zie mezelf hier nog wel een tijdje werken.

De geïnterviewde (39) wenst anoniem te blijven vanwege aangetrouwde familieleden die zeer conservatief zijn, en zodoende niet van zijn werk af weten.