Vrouwen over seksisme waarvan ze niet kunnen geloven dat het nog bestaat

8 maart is het Internationale Vrouwendag. Broadly sprak met activisten over de vrouwenzaak in 2018 – waar gaan zij de barricades voor op? Ook eren we de activisten aan wie vrouwen van nu hun vrijheden te danken hebben. Lees hier alle artikelen .

In Ghana hebben we behoorlijk fatsoenlijke wetten als het gaat om vrouwenrechten. Maar in de praktijk is genderongelijkheid diepgeworteld in onze samenleving. Mensen hebben ouderwetse opvattingen over vrouwen en meisjes. En seksisme houdt veel meisjes tegen om te gaan studeren. Onlangs werd het een aantal meisjes verboden om tijdens hun menstruatie een rivier over te steken, waardoor ze niet naar school konden.

Als kunstenaar ontmoet ik vaak mensen die mij niet respecteren, simpelweg omdat ik een vrouw ben. Toch ga je door. We hebben een diepere, culturele paradigmaverschuiving nodig om het beeld dat Ghanezen van vrouwen hebben te veranderen.

Ik kan niet geloven dat de bezetting [van Palestijnse gebieden] nog steeds bestaat. Palestijnse vrouwen worden nog dagelijks geconfronteerd met fysiek geweld, bedreigingen en mishandeling bij de Israëlische controleposten. Ze worden gevangen genomen zonder aanklacht of proces, krijgen te maken met oneerlijke militaire processen en leven onder inhumane omstandigheden in de gevangenis. Palestijnse vrouwen in Israëlische gevangenissen mogen zelfs hun gezinnen niet zien, vanwege de beperkingen op familiebezoek. En als eens een zeldzaam bezoek wordt toegestaan, kunnen ze hun kinderen niet vasthouden, vanwege de glazen barrières die in de gevangenissen zijn geïnstalleerd.

Ik kan niet geloven dat de loonkloof tussen vrouwen en mannen nog steeds bestaat in Nederland. Hoewel discriminatie volgens de Nederlandse wet illegaal is, zorgen de seksistische structuren die diep verankerd zijn in onze samenleving en de traditionele genderrollen die nog steeds bestaan (en die niet worden aangevochten door onze regering) ervoor dat vrouwen nog steeds minder worden betaald voor hetzelfde werk. Volgens statistieken uit 2016 krijgen vrouwen 16 procent minder betaald dan mannen, wat betekent dat vrouwen elk jaar op 3 november zouden kunnen stoppen met werken – omdat ze de rest van het jaar voor niks werken.

Ook krijgen nieuwe vaders (of andere partners) maar twee dagen ouderschapsverlof. Dit wordt in 2019 opgerekt naar vijf; maar voordat dit wetsvoorstel eerder dit jaar werd aangenomen, probeerde de partij van onze premier de voorstellen te blokkeren. De VVD noemde het ‘niet noodzakelijk’ en beschreef het plan als ‘controversieel’. Als gevolg van het korte verlof van hun partner, werken moeders veel in deeltijd: in 47 procent van de Nederlandse gezinnen werken moeders in deeltijd en vaders fulltime. In slechts 8 procent werken beide ouders vol- of deeltijd. Maar zelfs als je niet meeneemt dat vrouwen vaker in deeltijd en op minder goed betaalde terreinen werken, is er nog altijd een salarisverschil tussen mannen en vrouwen van ongeveer 8 procent.

Wanneer beseft onze regering dat ontoereikend ouderschapsverlof schandelijk is en dat we al te lang zitten te wachten verandering?

Ik kan niet geloven dat speelgoedwinkels nog steeds jongens- en meisjesafdelingen hebben. Dat is niet alleen zo in Denemarken, maar ik snap nog steeds niet waarom volwassenen kinderen proberen te stimuleren om met bepaald speelgoed te spelen. Onderzoek naar de vroege ontwikkeling van een kind heeft aangetoond dat spelen met poppen je empathie versterkt, dus waarom marketen we dat alleen op de helft van de bevolking? En waarom bevinden auto’s, blokken en de rest van al het speelgoed dat technische vaardigheden en begrip versterkt zich in de andere hoek van de winkel? Als we het hierover hebben in Denemarken, wordt het opgevat als een poging om de verschillen tussen geslachten weg te nemen. Maar het gaat niet om iets wegnemen, het gaat erom dat iedereen de ruimte krijgt om te zijn wie ze zijn.

Wat mij het kwaadst maakt is dat het 2018 is en we op de een of andere manier slachtoffers van seksueel geweld nog steeds niet geloven. In juli 2016 werd een 18-jarige vrouw naar verluidt verkracht door een groep mannen tijdens San Fermín, het beroemde stierenrenfestival in Spanje. Afgelopen december belichtte het proces van de ‘wolf pack’ – zoals de vijf vrienden die beschuldigd werden van de verkrachting zichzelf noemden – het oneerlijke en seksistische rechtssysteem. Hoewel het later werd teruggetrokken, stond de rechtbank toe dat er een verslag van een privédetective in de bewijsvoering werd opgenomen. Daarin was het persoonlijke leven van het slachtoffer in de maanden na het seksueel geweld vastgelegd. Het doel daarvan? Bewijzen dat het slachtoffer geen enkel trauma had opgelopen, omdat ze blij leek in haar berichten op Facebook.

De schuld bij de slachtoffers leggen is als een stomp in je maag. Het herinnert me eraan dat de ervaring van een vrouw eindeloos in twijfel wordt getrokken, tenzij ze binnen een heel specifiek stereotype past. Blijkbaar moeten slachtoffers hun pijn over op social media delen om hun verkrachting geloofwaardig te maken. Het maakt me zo boos dat vrouwen dit moeten doorstaan, vooral in een land dat crisisdiensten voor verkrachtingen en specifieke protocollen voor rechtbanken over de behandeling van verkrachtings- en aanrandingszaken mist.

Volgens overheidsgegevens wordt er elke acht uur een Spaanse vrouw verkracht. En toch is seksisme zo ingeburgerd in de samenleving dat een op de vier mensen tussen 15 en 29 jaar gendergeweld normaal vindt binnen een stel, en een op de vijf vindt het een gepolitiseerd, overdreven probleem.

“Zij moet iets hebben gedaan.” Alleen al deze woorden hardop lezen doet pijn. Als een vrouw in Roemenië wordt verkracht, geslagen of lastiggevallen, hebben veel mannen en vrouwen die gedachte. Wat had ze aan? Wat zei ze? Wat heeft ze gedaan? Lees elk willekeurig artikel over een vrouw die werd verkracht of geslagen door haar echtgenoot, en in de comments eronder zul je geheid deze woorden vinden.

Ik twijfel er niet aan dat dit min of meer over de hele wereld gebeurt, maar ik denk dat het vooral een probleem is voor vrouwen in Roemenië, waar jaarlijks ongeveer 20.000 vrouwen slachtoffer zijn van huiselijk geweld. Het gaat zo slecht dat zelfs de Verenigde Naties recentelijk Roemenië hebben bekritiseerd, omdat het land zo weinig doet om huiselijk geweld aan te pakken. We hebben een boete gekregen, omdat we weigerden een man te straffen die zijn vrouw acht keer had aangevallen.

Ik kan niet geloven dat maagdelijkheidstests nog steeds bestaan in India. Ik hoorde er voor het eerst over eind vorig jaar. Een nieuwsbericht vertelde hoe een man er alles aan moest doen om zijn verloofde te beschermen tegen dit ritueel. Boos en geïntrigeerd besloot ik om meer te weten te komen.

Ik kwam in contact met de man en sprak hem uitgebreid. Ik kwam erachter dat volgens de gebruiken van zijn Bhantu-gemeenschap (een nomadische stam in India van vijf miljoen mensen), het paar wordt gevraagd om op de huwelijksnacht hun huwelijk te voltooien op een wit laken. Leden van de gemeenschapsraad controleren dan het laken op bloed. Als de bruid heeft gebloed, wordt er vanuit gegaan dat ze maagd is en gaat het huwelijk door. Zo niet, dan wordt ze aangevallen, publiekelijk beschaamd en wordt het huwelijk nietig verklaard.

Ik werd er stil van. We leven in het India van de 21ste eeuw. We zijn op weg een economische wereldmacht te worden. En toch wordt ons sociale weefsel beheerst door eeuwenoude gebruiken die onze vrouwen uitbuiten en denigreren.

Ik ben journalist en besloot om over het probleem te schrijven. Toen ik voor mijn verhaal contact opnam met leden van de Bhantu-gemeenschap, kon ik rekenen op onbegrip. Een man vertelde me dat, als deze tests zouden worden afgeschaft, meisjes en vrouwen zouden worden verkracht of op een dwaalspoor zouden raken door zich over te geven aan seks voor het huwelijk.

"Het is om onze meisjes te beschermen," zei hij.

En daarmee voelde ik me wederom, als Indiase vrouw, gereduceerd tot mijn vagina.

Aan het oppervlak is het gemakkelijk om te denken dat iedereen het hier beter heeft onder onze fotogenieke leider Justin Trudeau. Maar met name op Internationale Vrouwendag moeten we stilstaan bij de historische en voortdurende discriminatie van inheemse vrouwen en meisjes door de Canadese staat.

We zitten in de nasleep van landelijke protesten voor gerechtigheid voor Tina Fontaine, een 15-jarig inheems meisje dat is vermoord door ene Raymon Cormier — die de moord in opgenomen gesprekken zelfs heeft toegegeven. De jury in de rechtszaal vond Cormier onschuldig. Het is de tweede witte man in twee weken die werd vrijgesproken van de moord op een inheems persoon in Canada.

En het gaat maar door. Het ene na het andere politiekorps wordt onderzocht voor de mishandeling van inheemse vrouwen, waaronder herhalende gevallen van fysiek en seksueel misbruik. De vrouwen sterven terwijl ze onder staatszorgvallen. Een landelijk onderzoek naar vermiste en vermoorde vrouwen blijft maar vertraging oplopen, terwijl inheemse families wanhopig op zoek zijn naar antwoorden.

Het echte Canada is een land dat geen prioriteit geeft aan zijn oorspronkelijke bewoners, voor aan de niet-mannelijke personen die er zijn. Onthoud dit voor de volgende keer dat je Trudeaus lachende gezicht op je tijdlijn ziet langskomen.

Zelfs nu, in de 21ste eeuw, mag een vrouw geen beslissingen nemen over haar eigen lichaam, werkt ze in ongelijke omstandigheden, wordt ze nog lastiggevallen en is ze slachtoffer van geweld.

Hoewel er vooruitgang is geboekt, vind ik het moeilijk te geloven dat er geen #MeToo-beweging is in Mexico. Als journalisten zijn we vaak niet in staat om gevallen van seksuele intimidatie te melden op een manier die een beweging voortbrengt die weerklank vindt. Integendeel: pogingen om dit te doen versterken juist het diepe macho-discours in ons land.

Bekrompen mensen kunnen geen onderscheid maken tussen de verschillende niveaus van intimidatie en de complexiteit ervan. Slachtoffers worden in de publieke opinie veroordeeld voordat ze een eerlijk proces doorlopen. Seksuele vrijheden worden verward met seksueel misbruik. En een vrouw die geniet van haar seksualiteit, wordt een hoer genoemd.

Ik wil een beweging zien in Mexico die niet alleen seksuele intimidatie aan de kaak stelt, maar ook de verschillende veel voorkomende vormen van geweld en misbruik in ons land. Ik hoop dat deze beweging niet alleen wordt opgepikt door een bevoorrechte groep mensen, maar doordringt tot alle lagen van de samenleving.

Vorig jaar kreeg de Duitse gynaecoloog Kristina Hänel een boete van 6000 euro. Haar misdaad? Ze nam abortus op als een van haar diensten op haar website en linkte door naar uitgebreide informatie over de procedure. Waarom? Omdat het volgens paragraaf 219a van het Duitse strafwetboek verboden is om abortussen te adverteren. Volgens het Duitse recht worden abortussen nog steeds beschouwd als een misdaad tegen het leven. (Abortus is overigens niet illegaal, zolang het in het eerste trimester van de zwangerschap gebeurt en je begeleiding krijgt.)

Een petitie om de paragraaf te veranderen werd ondertekend door meer dan 150.000 mensen. Toch bestaat paragraaf 219a nog steeds, en kunnen gynaecologen zoals Hänel vervolgd worden omdat ze vrouwen simpelweg informeren over hun opties.

De vraag of je zeggenschap hebt over je eigen lichaam is een constante onderhandeling in Zuid-Afrikas. In het openbaar en achter de voordeur worden vrouwenlichamen vaak gezien als publiek bezit.

Seksueel geweld is in Zuid-Afrika zo genormaliseerd dat drie op de vijf vrouwen hier wel een vorm van trauma heeft opgelopen, vaak op jonge leeftijd. Vaak gebeurt aanranding op het thuisfront, in krappe eengezinswoningen waar oudere mannen hun jongere familieleden aanvallen. Zelfs voormalig president Zuma is beschuldigd van verkrachting. Reis als vrouw door Zuid-Afrika en je wordt aangevallen op taxistandplaatsen en in de taxi zelf.

De voortdurende dreiging van aanranding betekent dat je in Zuid-Afrika vaker wel dan niet in het bijzijn bent van een slachtoffer van seksueel geweld — of je bent er zelf een. Dagelijks worden gemiddeld 109 verkrachtingen gemeld in Zuid-Afrika; toch is seksueel geweld geen trending topic in ons land.

Behalve erkenning voor deze misdaden, moet er een mentaliteitsverandering plaatsvinden. Mannen én vrouwen moeten veranderen hoe zij seks, macht en het vrouwelijk lichaam zien. Dat vereist dialoog, de wil tot veranderen bij politiek en maatschappij, en het afleren van gedrag dat we als normaal zien.