Waarom een matriarchaat een betere samenleving zou zijn – met betere seks

Volgens de Griekse mythologie waren de Amazonen een volk van vrouwelijke krijgers, die weigerden om met mannen samen te leven. Om hun voortbestaan te garanderen, gingen ze eens per jaar langs bij de Gargariërs, een naburige stam die toevallig geheel uit mannen bestond.

Zodra de Amazonen hadden wat ze wilden, lieten ze de Gargariërs achter als een krokante sok en keerden ze, hopelijk zwanger, huiswaarts. Negen maanden later hielden ze de meisjes en brachten ze de jongens terug naar hun vaders. Of ze lieten ze ergens op een heuvel achter om te sterven.

Bij de meeste mensen roept het idee van een matriarchale samenleving beelden op dit soort mythische vrouwen, die mannen enkel gebruikten voor het zaad en verder niks met ze te schaften hadden. Maar antropologen benadrukken graag dat het matriarchaat niet het tegenovergestelde is van het patriarchaat. Het is geen wereld waarin vrouwen over mannen heersen.

Simpel gezegd: een matriarchale samenleving is er eentje waar vrouwen niet benadeeld worden simpelweg omdat ze vrouw zijn. Waar macht eerlijk wordt verdeeld tussen de geslachten en waar moeders centraal staan in de cultuur. En geloof het of niet: er bestaan vandaag de dag nog een aantal van die matriarchale samenlevingen.

Heide Göttner-Abendroth weet alles van dit soort samenlevingen. In 1986 richtte ze de International Academy for Modern Matriarchal Studies and Matriarchal Spirituality op. Volgens haar definitie functioneert een matriarchale samenleving op vier niveaus: economisch, sociaal, politiek en cultureel.

Economisch gezien geven matriarchale samenlevingen rijkdom niet door via de vaderkant. In plaats daarvan is de matriarch van de groep verantwoordelijk voor het verdelen van de rijkdom. Sociaal gezien vormt het moederschap de kern voor deze groepen. Zelfs de mannen omarmen wat het betekent om moeder te zijn. Kinderen worden collectief opgevoed in matriarchale groepen, aangezien iedereen hun moeder is.

Vrouwen worden niet buitengesloten uit de politiek in matriarchale gemeenschappen, maar in plaats daarvan maken mannen en vrouwen collectief beslissingen die de groep aangaan. Op cultureel vlak aanbidden deze groepen vrouwelijke goden, en zien ze de natuur als vrouwelijk.

Nu vraag je je misschien af: en de seks dan? Nou, in patriarchale samenlevingen wordt rijkdom historisch gezien via de kant van de vader overgedragen aan de volgende generatie. Om ervoor te zorgen dat macht en rijkdom direct van vader op zoon worden overgedragen, worden vrouwelijke seksualiteit en geslachtsorganen streng gecontroleerd, om zo legitieme nakomelingen te garanderen. Vrouwelijke seksualiteit wordt gezien als iets slechts, iets waar ze zich voor moeten schamen.

In een matriarchale samenleving zijn er geen vaderlijke lijnen, en aangezien kinderen collectief worden opgevoed, maakt het niet uit wie de biologische vader is. Je kan je voorstellen hun kijk op seks en vrouwelijke seksualiteit fundamenteel verschilt van de onze.

De Mosuo-stam, die in de provincies Yunnan en Sichuan in het zuidwesten van China wonen, wordt vaak de laatste matrilineaire samenleving van China genoemd. Hoewel hun aantallen steeds verder afnemen, gaan referenties naar deze stam terug tot minstens 750 voor Christus, waar hun thuisland in de geschiedschrijving opgetekend werd als “nu kuo”, oftewel: “het rijk der vrouwen.”

Mosuo-vrouwen trouwen niet, hebben zoveel minnaars als ze willen, en hebben geen woord voor ‘man’ of ‘vader’. Geliefden leven niet samen; de vrouwen nodigen mannen uit om hen te bezoeken in hun slaapzalen. Deze regeling wordt een ‘lopend huwelijk’ genoemd, en gaat alleen de betrokkenen wat aan. Lopende huwelijken kunnen langdurig zijn of maar één nacht duren, maar niemand wordt verwacht om een heel leven lang maar één zo’n regeling te hebben.

Uit elkaar gaan is even probleemloos – of de vrouw stopt met haar geliefde uitnodigen, of hij stopt gewoon met langskomen. Een belangrijk initiatie-ritueel is wanneer een moeder haar dochter de sleutel van haar eigen slaapzaal geeft, zodat ze kan beginnen met het uitnodigen van minnaars.

De Khasi is een volk uit Noordoost-India en telt ongeveer 1 miljoen leden. ‘Kha-si’ betekent “geboren uit een moeder”, en ze hebben al duizenden jaren een matriarchale samenleving. De eigendommen van de clan worden overgedragen van moeder op dochter, kinderen krijgen de naam van hun moeder, en getrouwde mannen wonen of met hun vrouw in het huis van haar moeder, of ze komen gewoon ’s nachts langs voor de seks. Scheiden is simpel: beide partijen hoeven alleen maar aan te geven dat ze niet langer met elkaar willen zijn. Khasi-vrouwen verslijten op deze manier een aantal echtgenoten.

Hoewel veel matriarchale samenlevingen uit de oudheid stammen, zijn er ook recentere voorbeelden. In Zuidoost-Brazilië, bijvoorbeeld. Daar heb je het kleine dorpje Noiva do Cordeiro (300 inwoners), waar vrouwen de dienst uitmaken. Het dorpje werd in 1891 gevestigd toen haar stichter, Maria Senhorinha de Lima, uit haar kerkgemeenschap en huis verbannen werd, omdat ze haar echtgenoot had verlaten voor een geliefde. Ze werd een overspelige hoer genoemd, en begon een vrouwengemeenschap met lokale sekswerkers, die op soortgelijke wijze waren uitgebannen door de kerk. Vandaag de dag leven er nog steeds vrouwen in de commune. In plaats van seks verkopen ze tegenwoordig groente, of ze voeren ambachten uit. Hoewel sommige van de vrouwen getrouwd zijn, werken hun echtgenoten niet in het dorpje.

The Alapine Village in Alabama is een exclusieve vrouwengemeenschap die opgericht werd in 1997 als een commune voor lesbiennes. Alapine was een lesbische gemeenschap die in het leven werd geroepen in de jaren zeventig, toen een groep vrouwelijke revolutionairen een kamp oprichtten op het strand in St. Augustine in Florida. Vandaag de dag is Alapine Village ongeveer 108 hectare groot en wonen er 17 vrouwen. De bewoners werken overdag op het land en organiseren geregeld gemeenschappelijke activiteiten, zoals poëzievoordrachten en nachtelijke ‘full moon circles’. Als iemand interesse heeft: ze zijn altijd op zoek naar nieuwe leden, mits die geen y-chromosoom hebben.

Beyoncé zei het al: girls rule the world. En hoewel dat nog niet helemaal het geval is, bewijzen deze matriarchale gemeenschappen dat vrouwen prima de touwtjes in handen kunnen hebben, en dat er plekken zijn waar dat al zo is. Bovendien heeft iedereen een beter leven als de vrouwen aan het roer staan – en betere seks.

Dr. Kate Lister is een sekshistoricus, auteur en lector aan Leeds Trinity University. Ze schrijft het blog Whores of Yore . Volg haar op Twitter .

Dit artikel verscheen eerder op VICE UK.