Als R. Kelly ons zo ongemakkelijk laat voelen, waarom luisteren we dan nog naar hem?

Een van de betere kwaliteiten van het internet is dat het een geheugen heeft van een olifant. Dankzij het internet hoeven we nooit meer iets te vergeten. Zo kan het dus gebeuren dat dankzij het nieuwe album van R. Kelly we voor de zoveelste keer die ene vraag stellen: is het oké om zijn muziek goed te vinden, ondanks het feit dat hij meer dan waarschijnlijk geslachtsgemeenschap heeft gehad met minderjarigen?

Die vraag is dus niet nieuw. Zelf stelden we hem eerder toen hij in juli dit jaar headliner was van Pitchfork Festival. De vraag was ook relevant toen hij door de jaren heen 14 keer voor de rechter moest verschijnen vanwege de gevonden tapes waarop hij seksend was te zien met een minderjarige. En daarvoor kwam de vraag ook al ter sprake, toen hij een romance had met de toenmalige minderjarige Aaliyah, waartoe het magazine Vibe besloot hem toch niet op de cover te zetten.

Om te begrijpen waarom Kelly zo'n opruiend popcultuurfiguur is, is het goed om Michael Jordan erbij te halen. Zonder twijfel is Jordan een verschrikkelijk persoon, en was dat ook zijn hele basketbalcarrière lang. Hij was een tiran voor zijn teamgenoten en hij was een nare gokker. Hij verwekte een buitenechtelijk kind dat hij 16 jaar lang weigerde te erkennen. Maar uiteindelijk deden die dingen er niet toe, want zodra hij het basketbalveld opliep, was hij weergaloos. Wanneer iemand zo goed is in iets dat hij tot de top van de wereld behoort, lijk je alles wat diegene buiten die context uitspookt te vergeten.

Maar bij R. Kelly – overigens net zo getalenteerd als Jordan - is er geen basketbalveld en geen duidelijke scheiding tussen zijn privéleven en wat hij doet als hij aan het werk is. Omdat zijn rechtszaken onmiskenbaar verbonden zijn met een groot deel van zijn muziek, is het bijna onmogelijk om de twee R. Kelly versies van elkaar te scheiden: de (vermeende) wettelijke, seriële verkrachter R. Kelly en het popicoon R. Kelly. Dit is R. Kelly, met zijn goede en slechte kanten.

Kelly heeft, volgens veel mensen, een dwang die ervoor zorgt dat hij de onverdraagzame behoefte heeft minderjarige vrouwen seksueel na te jagen. Het feit dat elke man die drang heeft, is al tamelijk verontrustend, dus laat staan wanneer die dominant aanwezig is bij een man die zich ‘de rattenvanger van r&b’ noemt en bijna 40 miljoen albums wereldwijd heeft verkocht. En dan ook nog liedjes schrijft over het hebben van seks in een keuken, in de ruimte, in een dierentuin en vrouwen probeert te verleiden met een operastem, door te jodelen of voor ze te strippen. Kijk je naar de popgeschiedenis, dan staat R. hier niet alleen in zijn fascinatie voor minderjarige vrouwen. Vraag Jerry Lee Lewis, Steven Tyler of Serge Gainsbourg. Wat Kellz anders maakt dan deze devianten uit het verleden, is dat de r&b-zanger leeft in het tijdperk van het internet, waar je te allen tijde een overschot aan informatie bij de hand hebt.

Of je het er nu mee eens bent of niet, het “verhaal” is van grote invloed op de huidige popmuziek. En soms is dat verhaal door de PR gegenereerd – we vonden For Emma, Forever Ago, van Bon Iver al geweldig voordat we ook nog maar een noot hadden gehoord omdat iemand ons vertelde dat het was gemaakt door een dude in een bos nadat het uit was gegaan met z’n vriendin. Een andere keer zijn het de media en de publieke opinie die het verhaal brengen – hoeveel moet Chris Brown nog boeten voordat iedereen toegeeft dat Fine China een prima R&B-plaat is waarvan er nog maar weinig worden gemaakt nowadayz? Het verhaal bij de release van een album is steeds belangrijker geworden, het is een samenvoeging van marketing en de mythe en zowel de business als wij consumenten hebben dat gecreëerd. Ooit boeide de verkoopcijfers van de eerste weken geen flikker, omdat als een album uitkomt het zomaar de eerste kennismaking met die artiest zou kunnen zijn. Tegenwoordig zijn de verkoopcijfers van de eerst week cruciaal omdat ze wat vertellen over de invloed van de vooraf verschenen interviews, verhalen, reviews en zelfs tweets. Moderne popmuziek is hetzelfde als professioneel worstelen, alleen zijn de littekens vaak schrikbarend goed te zien. En Kelly maakt gebruik van onze drang en interesse in een “verhaal”. Iedere keer wanneer iemand R. Kelly een drol noemt en zijn verleden naar boven haalt, bewijst hij daarmee dat R. Kelly niet alleen springlevend is, maar blijkbaar ook nog de moeite waard is om boos over te worden.

Dit alles kan worden samengevat tot een zeer belangrijke vraag in dit tijdperk: maken we uitzonderingen voor mensen die slechte dingen doen omdat ze getalenteerd zijn?

Het antwoord hierop is: dat ligt eraan. Het is te makkelijk om muziek af te schrijven omdat de maker iets vreselijks heeft gedaan, maar het is net zo makkelijk om de acties van een artiest weg te strepen omdat hij iets moois heeft gemaakt. Smaak is niet objectief en iets tof vinden dat is gemaakt door een persoon die af en toe verwerpelijke shit heeft gedaan – Black Panties, Burzum of Leviathan’s True Traitor, True Whore – maakt jou nog geen verwerpelijk persoon.

Er is een grote kans dat je ouders nog nooit gehoord hebben van Burzum of Leviathan. Ze kennen waarschijnlijk wel John Lennon, die onopgemerkt vrouwen kon slaan omdat de infrastructuur van nieuws toen heel anders was. Er was geen RTL Boulevard, geen Twitter geen Facebook – de publieke opinie ontbrak. Iedereen weet wie R. Kelly is en wat hij heeft gedaan in zijn leven. Sommige mensen kunnen de kunst scheiden van de kunstenaar en sommigen kunnen dat niet. Dat is nu eenmaal zo.

Omdat zijn vorige twee platen nogal klonken als wachtkamermuziek bij de tandarts is het niet raar dat Black Panties door de critici wordt bestempeld met “he’s back to form”. Er wordt ten slotte 72 keer het woord pussy genoemd. En om eerlijk te zijn: het album is consequent geweldig. Kelly heeft de huidige popmuziek geïnternaliseerd en hij heeft een album gemaakt dat origineler, bizarder en leuker is dan alles wat er ooit is gemaakt.

Alleen is het probleem met R. Kelly dat hij niet normaal is. Hij is een hermetische, seksuele, onvoorspelbare artiest. Hij zingt de raarste shit met een stalen gezicht. Het is belangrijk te onthouden dat Kelly's onnozelheid is toegenomen, samen met zijn culturele alomtegenwoordigheid. Het is net als wat er zou gebeuren als Bill Callahan plotseling begonnen met het maken van liedjes over masturberen in een bos. De moderne R. Kelly is zowel de logische voortzetting van zijn carrière (het maken van meer en meer seksueel expliciete nummers), als een totale ondermijning van zijn vroege werk. Het maakt van hem een artiest in de puurste vorm: een chirurgische precieze ambachtsman. En ja, er zitten een paar schroeven los, maar zijn muziek is kunst en die kunst is zo echt of zo nep als jij het wilt zien.