Lang na mijn coronabesmetting ruikt mijn eten nog steeds naar afval

“Ik probeer geen vies gezicht te trekken, omdat ik niemand wil beledigen,” zegt Claudia, een 29-jarige communicatiespecialist uit Boekarest. “Ik kan niet tegen mijn vriend zeggen dat ik misselijk word van de geur van zijn deodorant. En ik kan ook niet tegen mijn huisgenoot zeggen dat ze echt even wat minder parfum op moet doen. Dus dan houd ik mijn mond maar gewoon.”

Claudia herstelde in oktober 2020 van COVID-19. Ze lag een paar dagen in bed, maar had verder milde klachten. Ze kon een paar weken niets ruiken of proeven, maar uiteindelijk werd dat ook weer beter.

Maar in maart 2021 kreeg ze ineens het idee dat de kleren van haar vriend naar benzine roken. Hij trok wat anders aan, maar de geur ging niet weg. “Een paar dagen later rook ik het overal,” zegt ze. “Het maakte niet uit wat ik at of dronk. Zelfs water smaakte zo.”

Na een tijdje nam de benzinegeur af, maar half april kwam het nog harder terug – alleen was het dit keer een veel sterkere chemische geur, die ze bij bijna ieder type voedsel rook. “Alsof je een biefstukje eet dat naar wasmiddel smaakt,” zegt ze. Andere dingen proefden als afval, schimmel of zure melk. “Het was ranzig. Ik had de hele tijd de neiging om te kotsen.”

Claudia heeft long COVID, wat inhoudt dat ze lang na haar coronabesmetting nog steeds last van bepaalde klachten heeft. In haar geval is dat dus reukverlies. Er wordt weliswaar al veel onderzoek gedaan naar dit specifieke symptoom, maar we weten nog niet tot in de puntjes hoe wijdverspreid dit fenomeen is en hoe het precies werkt. Uit een klein onderzoek uit 2020 bleek dat 89 procent van de mensen hun geur gedeeltelijk of volledig terugkrijgt, maar dat geldt dus niet voor Claudia. Zij heeft parosmie gekregen, wat betekent dat je reukvermogen vervormd is geraakt.

Mihai Radu Ionescu, een neuroloog bij de kliniek Neuroaxis in Boekarest, zegt dat we nog niet zeker weten waarom mensen met long COVID parosmie kunnen krijgen. “Ons reukvermogen is afhankelijk van meer dan 300 verschillende geurreceptoren,” legt hij uit. “Deze receptoren worden geactiveerd in een bepaald patroon, laten we zeggen een code, waarmee we een bepaalde geur kunnen herkennen.”

Een van de hypothesen die dit fenomeen zou kunnen verklaren, is dat de geurreceptoren en neuronen die door het virus zijn aangetast op verschillende snelheden herstellen. “Sommige doen dat misschien eerder dan andere, waardoor de geurcodes worden beïnvloed,” zegt Ionescu. Geuren die normaal gesproken een bepaald patroon zouden activeren, zorgen er ineens voor dat ons brein het signaal als een totaal andere geur interpreteert.

Bij de een gaat het om een paar vervormde geuren, bij de ander ruikt bijna alles anders. “Waarschijnlijk hangt dat af van de hoeveelheid receptoren die beschadigd zijn, en in hoeverre de olfactorische code is gebroken,” zegt Ionescu. “Mensen bij wie maar een paar receptoren zijn aangetast, ervaren maar een paar geuren anders, maar als je receptoren nog amper functioneren, zal alles anders ruiken.”

Bianca (21), die momenteel studeert in Cluj-Napoca, raakte haar reuk- en smaakzin kwijt in november. Omdat niks meer smaak had – ze kon pure azijn drinken zonder een krimp te geven – verloor ze al snel haar eetlust. “Ik probeerde nog wel iets te eten, omdat ik een eetstoornis had toen ik een tiener was en dat niet weer wilde,” zegt ze.

Drie maanden nadat ze herstelde, werd alles gelukkig weer normaal – alleen ontdekte ze in de tussentijd wel een vreemd geurtje dat niemand anders kon ruiken. Dat wordt ook wel fantosmie genoemd, oftewel: geurhallucinaties. Vlees ruikt ook heel anders voor Bianca, vooral als het gebakken is. “Niet echt lekker, het ruikt naar rotte groenten,” zegt ze.

Bij Sorina, een negentienjarige student die in Timișoara woont, kwam de parosmie ook vrij plotseling. Vrijwel meteen nadat ze in september besmet werd met het coronavirus, raakte ze haar reukzin kwijt. Twee maanden later kwamen de geuren terug, maar dan vervormd. “Ik kon niks eten of drinken, want alles smaakte naar schimmel,” zegt ze. “Ik wil er heel graag wat aan doen, maar ik heb geen idee wat ik ermee aanmoet.”

Ionescu zegt dat het niet bekend is waarom de vervormde geuren eerder vies ruiken dan lekker. Euosomie, waarbij iets juist lekkerder ruikt dan het eigenlijk is, komt een stuk minder voor dan parosmie. “Ik heb er niet echt een sluitende verklaring voor, maar het komt misschien doordat het veel makkelijker is om een vieze geur – iets rots of giftigs – te herkennen dan het is om een aangename geur te herkennen,” zegt hij.

Ook Camelia (39) raakte haar reukzin kwijt toen ze besmet was geraakt. “Gebakken uien roken ineens naar afval en zweet,” zegt ze. Haar lievelingseten is brandnetel, wat in Roemenië wel vaker wordt gegeten. “Maar dat smaakte ook vreselijk – ik stikte ervan,” zegt ze. Cola, bananen, peren – alles rook naar vuilnis. “Mijn leven is ontwricht,” zegt ze. “Op straat moet ik goed opletten waar ik loop, want anders moet ik overgeven van de voedselgeuren. Pasen was echt een ramp – mijn buren waren aan het koken en ik had de hele tijd kotsneigingen.” 

Er zijn helaas niet veel behandelopties voor parosmie. “De mate waarin je het in eerste instantie hebt, is een van de bepalendste factoren voor hoe snel je er weer van af zou kunnen komen,” zegt Ionescu. Samen met zijn team heeft hij wat medicijnen getest die al op de markt beschikbaar zijn, maar de uitslagen vielen tegen en er waren veel risico’s op bijwerkingen. “In principe zit er weinig anders op dat wachten totdat je reukzin zich herstelt.”

Er bestaan wel dingen als reukherstel of reuktraining. Het idee is grofweg dat je een aantal sterke geuren moet uitkiezen – bijvoorbeeld vier om mee te beginnen – en daar elke ochtend en avond twintig seconden aan moet ruiken, terwijl je je diep concentreert op je reuk. In hoeverre het daadwerkelijk effectief is, is niet zo bekend, maar het is in ieder geval eenvoudig en veilig, dus je hebt weinig te verliezen.

Parosmie kan in ieder geval verdwijnen. Dat overkwam de 23-jarige Cristina uit Cluj-Napoca bijvoorbeeld. Ze kon een paar maanden geen alcohol, kaas, yoghurt, uien of knoflook ruiken. “Mijn vader heeft heel veel moeite gedaan tijdens Pasen,” zegt ze. “Ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om het aan hem te vertellen, maar alles smaakte zo vreselijk. Ik heb zijn eiersalade maar gewoon opgegeten, ook al vond ik het heel vies.”

Gelukkig voor haar zijn de afgelopen weken de geuren een stuk minder heftig geworden. Hopelijk is dat de eerste stap naar haar herstel.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Roemenië.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.