Sjaak in de Belofte van Pisa
Still via Belofte van Pisa
Muziek

Acterende rappers: de ultieme rangschikking

Een Nederlandse productie zonder rappers bestaat haast niet meer tegenwoordig, dus wij hebben de beste acteerprestaties op een rijtje gezet.
Wouter van Dijk
Amsterdam, NL

Film en series zijn een crimineel onderschat onderdeel van de Nederlandse cultuur. Begrijp me niet verkeerd: de talloze AliExpress-aftreksels van Love Actually – Mannenharten, Mannenharten 2, Hartenstrijd, Hartenstraat, Pak van m’n Hart – die de afgelopen jaren zijn geproduceerd zijn niet goed genoeg om een tatoeage van de Nederlandse vlag te rechtvaardigen, maar ze staan wel symbool voor de kneuterigheid die ons als natie zo likeable maakt.

Advertentie

Een belangrijke trend van de afgelopen jaren in deze kneuterigheid, is de ‘Expeditie Robinsonisering’ van de Nederlandse film. Dat wil zeggen dat het zonder rappers maar weinig voorstelt. Dat klinkt opportunistisch – rappers hebben nou eenmaal veel volgers en ze lokken jonge bezoekers naar de bioscoop – en dat is het ook een beetje, maar wat blijkt: veel rappers kunnen daadwerkelijk beter acteren dan de koppen die je doorgaans in de zoveelste romcom over vermoeiende relatieperikelen binnen de Amsterdamse grachtengordel ziet.

Dit is prima te verklaren: mensen laten geloven dat je dingen meemaakt die helemaal niet echt gebeuren is sinds de opkomst van hiphop voor een heleboel rappers een solide verdienmodel, wat sinds kort zelfs voet heeft gezet in Hollywood. Maar nog belangrijker: ze worden meestal gecast voor rollen die zich afspelen in het straatleven, iets wat zij vaak veel overtuigender kunnen vertalen dan iemand die net de toneelacademie uit komt gerold.

Op het NFF, dat deze week wordt gehouden, spelen twee rappers een prominente rol in films die te zien zijn. Hef in De Libi en Sjaak in De Belofte van Pisa. Twee films die sowieso de moeite waard zijn om te gaan bekijken. Maar mocht je hierna nog meer acterende rappers willen zien, vrees dan niet voor een onzichtbaar bos door de vele bomen, want hier is een ultieme rangschikking van de acteerprestaties van rappend Nederland.

10: Lil’ Kleine: Prins (2015) , te zien op Netflix
Niemand heeft zoveel zelfvertrouwen als Lil’ Kleine. Of niemand weet een gebrek aan zelfvertrouwen zo fenomenaal te verbergen als hij, dat kan natuurlijk ook. Logisch, na alle successen die hij de afgelopen jaren heeft geboekt, maar op het moment dat deze film werd opgenomen, was hij nog gewoon een jonge rapper met een grote bek. In Prins, een film over ambitieuze liefde en de pijn die daarbij komt kijken, speelt hij een straatjongen in Amsterdam-Noord, en is z’n zus het meisje waar iedereen verliefd op is. Zeer solide acteerprestatie, zeker als je bedenkt dat hij praktisch de hele film een stukje zonnebloempit tussen zijn voortanden heeft. Minpunt is dat deze film veel minder spannend is dan de soap over zijn verdwenen hondje, dat volgens enórm betrouwbare bronnen is overleden aan een overdosis cocaïne.

Advertentie

Bonusrapper: Vieze Freddy, die als een geblondeerde maniak een paar varkens aan stukken snijdt en rondrijdt in een paarse Lamborghini.

9: Murda Turk: Gangsterboys (2010) , te zien op Videoland
Deze film is een ongelofelijke mispeer, maar Murda was zo blij met z’n hoofdrol en bijbehorende sponsordeal dat hij op een gegeven moment rapt: “Metro, Spits, al die shit – m’n hoofd op een blikje in de Aldi, bitch!”, en daarom verdient hij toch een plek in dit lijstje.

Bonusrapper: Yes-R, want hij draagt een jurk in deze film.

8: Brainpower: The Passion (2018), terug te kijken via NPO

Het mooiste sprookje van de wereld en het hoogtepunt voor iedereen die de EO een warm hart toedraagt, speelde zich in 2018 af in Amsterdam-Zuidoost. Deze wijk is een van de belangrijkste plekken voor hiphop in dit land, en daarom is het logisch dat ergens in deze musical een plek gereserveerd werd voor een rapper. Ze hadden kunnen kiezen voor een jongen uit de buurt, Akwasi of Ray Fuego bijvoorbeeld, maar in plaats daarvan was Gert-Jan Mulder uit Alphen aan den Rijn de uitverkorene. Hij mocht Petrus spelen, een van de shooters uit Jezus’ posse.

Dit bleek een schot in de roos. In een Patta-trui en met een snapback op zijn heilige hoofd kijkt hij de gehele uitzending ontzettend verbaasd. Verbaasd over al het onrecht dat Jezus op z’n bord krijgt, in shock over zijn eigen gebrek aan trouw aan de messias, simpelweg flabbergasted over de schoonheid van Maria, weggeblazen door het kleine aantal filmrollen waar hij voor is gevraagd in z’n leven. Want naast zijn optreden in Vlinders (2006) , waarin hij zichzelf speelt en iedereen constant waarschuwt voor de gevaren van xtc, is hij nooit doorgebroken op het witte doek. En dat is verschrikkelijk. Niet alleen voor Gert-Jan, maar ook voor alle liefhebbers van verbijsterde gezichtsuitdrukkingen.

Advertentie

7: Fresku: New Kids Turbo (2010), te zien op Netflix

Een magistrale blauwdruk van iedere vuilniswagenchauffeur op het Brabantse platteland.

6: Kleine Viezerik: Bagels & Bubbels (2015), te zien op Videoland

Het is nu misschien moeilijk voor te stellen, maar er was ooit een jaar waarin Kleine Viezerik veruit de hardst aanstormende artiest van het land was. Een paar jaar geleden heeft hij z’n naam veranderd in Rick Versace, en weet eigenlijk niemand nog waar hij uithangt. Een treurige zaak, maar gelukkig is er nog altijd de serie Bagels & Bubbels. In de serie, die draait om de onmogelijke liefde tussen een bakkerszoon en een wereldberoemd model, weet het personage van Kleine Viezerik het voor elkaar te krijgen om van zijn tegenspeler Géza Weisz een imponerende artiest te maken. Dat is een prestatie waar per direct een hele stal gouden kalveren voor moet worden uitgereikt.

5: Sjaak: De Belofte van Pisa (2019), nu in de bioscoop
Het is vaak gezegd dat Sjaak een soort wandelende halfgod van de vreugde is. Waar hij ook verschijnt, tovert hij een schaterlach op iedereens gezicht. Hij kan hits maken met The Partysquad, maar ook afgrijselijke houseplaten – en dat allemaal zonder te veranderen in een clowneske versie van zichzelf, omdat alles wat hij doet zo oprecht overkomt dat je geen moment denkt dat hij een typetje speelt. Zichzelf zijn doet hij zo goed, dat je je afvraagt of hij wel overtuigend een ander kan spelen – toch essentieel voor een acteur. Nou, die twijfel wordt snel weggenomen in De Belofte van Pisa.

Advertentie

Sjaak speelt een meedogenloze crimineel, maar wel een met een vaderlijke schouderklop voor de jongens in de buurt en een voorliefde voor roze outfits.

Bonusrapper: ook Lexxxus speelt in deze film, als een boze gevangenisbewaarder.

4: Leafs: Vakkenvullers (2018), te zien op YouTube
De Nederlandse Publieke omroep wordt vaak afgeschilderd als een log instituut, waar stokoude mensen werken die denken dat Alexander Klöpping een soort god is. Ironisch genoeg gaat het online wel extreem lekker met de programma’s die ze maken, met Vakkenvullers, een absurdistische serie over een jong team in een buurtsuper, als hoogtepunt. Leafs speelt de stoere vakkenvuller Darryl, die eigenlijk droomt van het leven dat Leafs irl heeft. Hoogtepunt tot nu toe: de aflevering waarin Darryl de buurtsuper moet beschermen tegen de allesvernietigende uitspraken van zijn duivelse zusje.

3: Sevn: Mocromaffia ( 2018), te zien op Videoland

Mocromaffia is een van de best scorende Nederlandse series ooit. Nooit werd de kille overdosis aan geweld in de Amsterdamse onderwereld zo confronterend nagespeeld als hier, inclusief ontploffingen en een afgehakt hoofd. De serie is een grote onafgebroken aaneenschakeling van keiharde scènes waarin ego’s worden opgepompt en afgestraft. Met als uitzondering het personage van Sevn, die de hele serie ‘stille’ wordt genoemd en eigenlijk als enige weet wanneer het juiste moment is om je mond te houden. Hij hoefde geen lappen tekst in z’n hoofd te stampen voor deze rol, maar van dit hele lijstje weet Sevn als acteur het beste de straat waarover hij rapt naar het beeld te trekken. Bonusrappers: Woenzelaar, die constant ‘Belg’ wordt genoemd omdat hij uit Limburg komt, en Josylvio die opduikt in de laatste aflevering en waarschijnlijk een grote rol gaat spelen in het tweede seizoen.

Advertentie

2: Willem: Catacombe (2018) , te zien op Videoland
Het was behoorlijk groot nieuws toen werd aangekondigd dat Willem de Bruin de hoofdrol zou gaan spelen in de nieuwe film van Victor Ponten. Na de breuk van The Opposites leek hij van de aardbodem verdwenen. Inmiddels weten we dat hij jarenlang vooral heel druk was met slechtgaan, maar nog net niet zo slecht als zijn personage in Catacombe. Hij speelt een gokverslaafde voetballer in de laagste regionen die worstelt met vervlogen dromen. In al z’n acties zie je terug dat er ontzettend veel voorbereidingen zijn getroffen: hij heeft maandenlang getraind als voetballer. Bonusrapper: Steen speelt de klassieke voetbalhooligan die klusjes opknapt voor de plaatselijke maffiabaas.

1: Negativ: Bolletjes Blues (2006) , staat denk ik wel ergens op YouTube
Bolletjes Blues is de ultieme Nederlandse hiphopfilm. Onze eigen polderversie van 8 Mile, waarin Negativ ondanks zijn rapambities voor het slechte pad kiest en in aanraking komt met een stel gangsters die hem uiteindelijk naar Suriname sturen om daar z’n maag vol te laten proppen met bolletjes cocaïne. Alles komt terug in deze film: dancebattles, rapbattles, whiskey drinkende mannen met wijde kleding en lage broeken – het woord ‘urban’ knalt uit je waffel als je de dvd besluit aan te zwengelen.

Maar ondanks alle clichés en de overduidelijke kneuterigheid van de productie is dit nog steeds met kop en schouders de beste film in dit rijtje, en dat heeft vooral te maken met het gebrek aan het opportunisme dat vandaag de dag de overhand lijkt te voeren. Deze film werd gemaakt ver voordat Instagram-fame een ding was, en in een tijd waarin rappers wel populair waren, maar nog steeds geen droog brood konden verdienen. Het is gemaakt uit liefde voor de muziek, en daar komt uiteindelijk het mooiste resultaat van.

Bonusrappers: SugaCane, Kimo, Mr. Probz, Raymzter en Salah Edin.