In Amsterdam heet de Dam nu Dame en het Rokin de Beyoncé Boulevard

Amsterdam is nog steeds overdekt door een overweldigende laag hitte. De straatstenen glanzen van het toeristenzweet en de terrasjes zijn gevuld met mensen die tevergeefs verkoeling zoeken in de schaduw. Niet veel lijkt veranderd in het zomerse Amsterdam. Tot je even goed oplet. De Dam is namelijk sinds vandaag omgedoopt tot de 'Dame', en het Rokin heet vanaf nu 'Beyoncé Boulevard'. De actie #meervrouwopstraat werd op poten gezet door de vrouwen van het feministisch collectief De Bovengrondse, die vanochtend om zes uur met roze plakband verschillende straatnamen doorstreepten en nieuwe straatnaambordjes opplakten met daarop de namen van vrouwen die veel betekend hebben in onze geschiedenis.

Het project ontstond naar aanleiding van een onderzoek dat De Correspondentdeed naar de straatnamen van Amsterdam, Utrecht en Groningen. Daaruit bleek dat van alle straten die naar een persoon vernoemd zijn, 88 procent bestaat uit mannen en slechts 12 procent vernoemd is naar vrouwen. Alsof 12 procent niet al ongelooflijk weinig is, bestaat een groot deel van die vrouwen nog eens uit godinnen of vrouwen van een bekende man. “Dat is natuurlijk heel erg gek,” vertelt Santi van den Toorn, actievoerder van De Bovengrondse, “door de straatnamen te veranderen naar vrouwennamen willen we die balans herstellen en op een toegankelijke manier aantonen dat er dringend iets moet veranderen.”

Een team onderzoekers stelde een lijst van inspirerende vrouwen samen, en uiteindelijk kozen ze daar 12 namen uit – als knipoog naar de magere 12 procent vrouwen die tot nu toe gerepresenteerd werden in het straatbeeld. Onder die vrouwen vind je kunstenaars, sportvrouwen en activisten. De Fokke Simonszstraat heet nu de Ada Lovelacestraat, naar de vrouw die als de eerste computerprogrammeur gezien wordt door de uitvinding van een bepaald algoritme. De namen van moeder en dochter Serafina en Jansie – slaven die zichzelf wilden bevrijden door hun ‘meesters’ te verdrinken, en bekend staan als het universele symbool voor de strijd tegen onderdrukking – prijken trots in de Pieter Cornelisz Hooftstraat. “We hebben trouwens niet bewust gezocht naar straatnamen van mannen die we stom vinden om te veranderen,” verduidelijkt Santi. “We keken gewoon naar drukke plekken, waar we zonder een nek te breken gemakkelijk een bordje konden opplakken.”

Natuurlijk zijn de straatnamen niet officieel veranderd, en kunnen de bordjes gemakkelijk verwijderd worden. Maar door toeschouwers te confronteren met de nieuwe straatnamen, hoopt het collectief, dat als motto ‘niet lullen, maar poetsen’ heeft, dat we stilstaan bij hoe mannen al jarenlang ons wereldbeeld domineren. “De geschiedenisboeken staan vol met mannen,” legt Santi uit, “de verhalen van vrouwen zijn hierin ondergeschikt en krijgen minder aandacht. We moeten hier dringend bij stilstaan en beseffen dat, als we niets gaan veranderen in de manier waarmee we omgaan met vrouwen in het vormen van onze geschiedenis, mannen altijd dominant gaan blijven.”

Tot nu toe zijn de reacties vooral positief. Volgens sommigen werd het hoog tijd dat hier iets aan gedaan werd, anderen vinden het vooral leuk om over de Beyoncé Boulevard te kunnen struinen. Ook op Twitter werden mensen aan het denken gezet, en werden er na zorgvuldige analyse conclusies getrokken.

De actievoerders zijn dan ook voorbereid op commentaar. “Zoals op alles wat feministen doen, zal ook hier hoogstwaarschijnlijk kritiek op komen,” lacht Santi. “Mensen noemen ons wel eens huilbaby's of vragen of we niets beter te doen hebben. Maar het effect blijft hetzelfde: mensen zullen nadenken over hoe oneerlijk het is dat de man vandaag de dag nog steeds het straatbeeld domineert. Hoe oneerlijk is het bijvoorbeeld dat een vrouw nergens kan plassen, maar er voor mannen overal plaspalen staan? Feminisme is nog steeds broodnodig.” Het artikel van GeenStijl dat als reactie alternatieve straatnamen, zoals Hoofdpijnplein en Nietsomaantetrekkenlaan, opsomt, vonden ze vooral hilarisch. En Santi zelf? Zij zou het liefst in de Suze Groeneweg, vernoemd naar het eerste Vrouwelijke Tweede Kamerlid, wonen. “Het maakt me niet eens uit of dat een coole straat is of niet, ik vind haar gewoon heel cool.”